Phản xạ ánh sáng là gì? Bài tập vận dụng liên quan

Chu Văn An

Phản xạ ánh sáng là hiện tượng phổ biến gặp phải hàng ngày. Đây cũng là một loại phản xạ có tính ứng dụng cao trong cuộc sống ngày nay. Vì vậy, Trường Chu Văn An sẽ phân tích chi tiết phản xạ ánh sáng là gì và các bài tập liên quan để các bạn tham khảo và áp dụng khi cần thiết.

1. Giới thiệu về phản xạ ánh sáng

Sự phản xạ ánh sáng là khi chúng ta chiếu một tia sáng vào một vật nào đó nhưng tia sáng đó không bị hấp thụ mà bị phản xạ lại. Hiện tượng này có thể xảy ra ở nhiều môi trường khác nhau như nước, không khí trong điều kiện tự nhiên hoặc nhân tạo.

Tìm hiểu về sự phản xạ ánh sáng

2. Ánh sáng phản chiếu trên vật liệu như thế nào?

2.1. Sự phản xạ ánh sáng phát ra từ gương cầu lồi

Gương cầu lồi có bề mặt cong hướng về phía nguồn sáng. Khi chiếu một chùm tia tới tới gương, chúng sẽ tạo thành chùm tia phản xạ phân kỳ. Đây là sự phản xạ ánh sáng trên gương cầu lồi.

2.2. Gương cầu lõm và phản chiếu ánh sáng

Ánh sáng phản chiếu trên gương cầu lõm hướng về phía ánh sáng. Chúng có khả năng biến đổi thành chùm ánh sáng từ các chùm tia song song nên được dùng để tập trung ánh sáng. Với đặc tính này, gương cầu lõm có khả năng đốt cháy hoặc đốt nóng các vật thể dưới tác động của ánh sáng mặt trời.

Gương cầu lõm có khả năng phản chiếu ánh sáng hoàn hảo

2.3. Sự phản chiếu ánh sáng của mắt

Phản xạ ánh sáng của mắt còn được gọi là phản xạ ánh sáng của đồng tử. Theo đó, đồng tử của mắt khi tiếp xúc với ánh sáng trực tiếp sẽ co lại. Dây thần kinh thị giác sẽ tạo ra một vòng phản xạ truyền tín hiệu đến não giữa. Sau đó, chúng đến dây thần kinh vận nhãn chung và sau đó là hạch mi.

Tìm hiểu về phản xạ ánh sáng của mắt

3. Có những loại phản xạ ánh sáng nào?

Hiện nay, phản xạ ánh sáng bao gồm hai loại. Bao gồm: Phản xạ khuếch tán và phản xạ đều. Trong đó:

3.1. Phản xạ khuếch tán

Là loại phản xạ phân tách thành các hướng khác nhau khi có chùm sáng tới song song. Hiện tượng này còn được gọi là sự tán xạ không đều do bề mặt gồ ghề gây ra. Nguyên nhân là do góc phản xạ hoặc góc tới khác nhau nên các tia sáng sẽ đi theo nhiều hướng khác nhau.

3.2. Suy ngẫm thường xuyên

Loại phản xạ ngược theo hướng song song khi tiếp xúc với chùm ánh sáng tới. Sự phản chiếu này xuất hiện trên các bề mặt nhẵn như: Bề mặt kim loại có độ bóng cao, gương phẳng…

Các loại đèn phản quang phổ biến

4. Bài tập phản xạ ánh sáng

Bài tập phản xạ ánh sáng được nhắc đến khá nhiều trong chương trình giáo dục phổ thông. Dưới đây là một số bài tập về phản xạ ánh sáng lớp 7, 11 để các em tham khảo:

Bài 1: Chiếu một tia sáng lên gương phẳng. Kết quả là tia phản xạ tạo thành một góc 40 độ với tia tới. Vậy góc tới sẽ bằng bao nhiêu độ? Chọn câu trả lời đúng:

1. 50 độ
2. 40 độ
3. 30 độ
4. 20 độ

Đáp án: Chọn D. Vì góc phản xạ và góc tới bằng nhau nên góc tới = góc phản xạ = 40/2 =20.

Bài 2: Chiếu tia sáng lên mặt phẳng gương. Khi đó tia phản xạ thu được nằm trên mặt phẳng nào? Chọn câu trả lời đúng:

1. Mặt phẳng tạo bởi mặt gương và tia tới.
2. Mặt phẳng gương
3. Mặt phẳng tạo bởi pháp tuyến của gương tại điểm tới với tia tới.
4. Mặt phẳng chứa các tia tới vuông góc với nhau.

Câu trả lời đúng là C.

Bài tập 3: Khi tia tới vuông góc với gương một góc 30 độ thì tia phản xạ khi vuông góc với gương có số đo là bao nhiêu?

1. 90 độ
2. 60 độ
3. 50 độ
4. 30 độ

Đáp án B. 60 độ. Khi tia tới vuông góc với gương và tạo với mặt phẳng gương một góc 30 độ thì số đo của tia phản xạ sẽ là: 90 – 30 = 60 độ.

Bài 4: Cho tia tới chiếu lên một mặt phẳng phản xạ hoặc gương phẳng thu được tia phản xạ gọi là IR. Trong đó tia tới là SI. Hai góc này tạo thành một góc 60 độ. Vậy giá trị của góc tới và góc phản xạ là bao nhiêu?

1. 120 độ
2. 60 độ
3. 30 độ
4. Góc tới là 20 độ

Trả lời: Đáp án đúng là C. Theo định luật phản xạ ánh sáng thì góc phản xạ và góc tới luôn bằng nhau. Điều đó có nghĩa là theo bài toán, tổng hai góc là 60 độ.

→ góc tới = góc phản xạ = 30 độ.

Bài 5: Chọn câu trả lời đúng về định luật phản xạ ánh sáng:

1. Tia tới bằng tia phản xạ.
2. Tia tới và tia phản xạ vuông góc với nhau.
3. Cộng góc tới và góc phản xạ bằng 180 độ.
4. Góc tới và góc phản xạ có độ lớn bằng nhau.

Trả lời: Đáp án D.

Trường Chu Văn An đã tổng hợp các thông tin lý thuyết và bài tập liên quan đến phản xạ ánh sáng. Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại phản xạ này và biết cách áp dụng nó vào cuộc sống.