Cumen là gì? Những thông tin có thể bạn chưa biết về hóa chất này

Chu Văn An

Cumen là gì? Có những ứng dụng gì? Đây là những câu hỏi trong thời gian gần đây. Bạn có biết, khoảng 98% chất này được sản xuất ra để làm nguyên liệu trong các nhà máy sản xuất phenol và xeton. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về loại hóa chất này qua bài viết dưới đây.

1. Cumen là gì?

• Cumen còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như 1-methylethyl benzen, Isopropyl benzen hay 2-phenyl propane là tên gọi khác của isopropylbenzen – đây là một loại hydrocarbon có vòng thơm và nhóm thế propyl. Nó cũng là một dẫn xuất của benzen, một thành phần quan trọng của dầu mỏ và nhiên liệu tinh chế.
• Nó có công thức phân tử C9H12.

2. Công thức cấu tạo của cumen là gì?

Công thức cấu tạo của cumen là gì?

3. Tính chất lý hóa nổi bật của cumen

3.1 Cumen có đặc tính vật lý nổi bật gì?

• Cumen là chất dễ cháy và có nhiệt độ sôi là 152°C.
• Ở nhiệt độ thường nó tồn tại ở dạng lỏng, không màu, dễ cháy và có mùi giống xăng.
• Chất này không tan trong nước nhưng tan trong các dung môi hữu cơ: dietyl ete, cacbon tetraclorua, hexan…
• Nó khó cháy hơn các hydrocacbon thơm khác nhưng có giới hạn cháy rất cao.
• Nó là chất độc hại chỉ đứng sau benzen nên bạn cần hết sức cẩn thận khi sử dụng.

3.2 Tính chất hóa học của cumen

Vì cumene là một dẫn xuất của benzen nên hóa chất này có tất cả các tính chất của vòng benzen và gốc alkyl. Cụ thể, tính chất hóa học điển hình của nó như sau:

(1) Tham gia phản ứng thế halogen

• Phản ứng với Br2 khan trong điều kiện nhiệt độ, với chất xúc tác sắt. Lúc này nguyên tử brom thay thế hạt nhân benzen.
• Khi phản ứng với Br2 dưới ánh sáng, nguyên tử Br sẽ thay thế nhóm alkyl.
• Phản ứng thay thế nitơ trong điều kiện nhiệt độ, xúc tác bởi H2SO4.
• Phản ứng sunfua hóa.

(2) Tham gia phản ứng cộng

Tham gia phản ứng với H2 ở nhiệt độ và áp suất 10at và xúc tác là Niken.

(3) Tham gia phản ứng oxy hóa

• Đun nóng cumen thu được dung dịch làm mất màu thuốc tím KMnO4
• Nó phản ứng với oxy trong khí quyển ở nhiệt độ cao và không có chất xúc tác để tạo thành cumene hydroperoxide (được tiến hành ở pha lỏng):

C6H5- CH(CH3)2 + O2→ C6H5- CH(CH3)2OO

• Nếu xúc tác là H2SO4 loãng thì peroxit sẽ phản ứng với axit tạo thành phenol và axeton:

C6H5- CH(CH3)2OOH → C6H5OH + CH3COCH3

4. Cách điều chế/sản xuất cumen?

Hiện nay, cumen thương mại được điều chế công nghiệp bằng phản ứng alkyl hóa Friedel-Crafts của benzen và propylene.

5. Những ứng dụng quan trọng của cumen trong đời sống

Cumen là một trong những loại hóa chất được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay bởi nó mang lại nhiều ứng dụng quan trọng như:

• Nó được sản xuất để sử dụng làm nguyên liệu thô trong các nhà máy phenol và axeton.
• Dùng giúp sản xuất α-methylstyrene, α-methylstyrene: Đây là hóa chất trung gian được sử dụng trong công nghiệp sản xuất nhựa, nhựa, gạch lát sàn, chất kết dính…
• Cũng là dung môi cho sơn, keo xịt và men.
• Một thành phần quan trọng của động cơ nhiên liệu có chỉ số octan cao.
• Ứng dụng trong các ngành sản xuất khác như: Sản xuất sắt, cao su, thép, bột giấy hay ứng dụng trong công nghệ liên quan đến quá trình oxy hóa phenol.

Những ứng dụng quan trọng của cumen trong đời sống

>>>XEM THÊM:M Crezol là gì? Ứng dụng nổi bật của chúng trong cuộc sống

6. Nguồn thải cumen là gì?

Bạn có biết nguồn gốc của hóa chất cumene là gì không?

• Nó được giải phóng trong quá trình lọc dầu và đốt sản phẩm
• sản phẩm dầu mỏ.
• Từ các quy trình công nghiệp như: Công nghiệp hóa chất, cao su, giấy, nhựa hay công nghiệp sơn…
• Phát ra từ sơn, vecni, khói thuốc lá…
• Nó cũng được tìm thấy trong khí thải động cơ.
• Ngoài ra, từ một số sản phẩm tiêu dùng như nhựa cách nhiệt, cao su trải sàn và ốp tường, nội thất gỗ, sơn, keo xịt…

Nguồn thải cumen là gì?

7. Thì là có nguy hiểm không? Triệu chứng ngộ độc

Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, cumene là một hóa chất có độc tính thấp:

• Một số triệu chứng có thể xảy ra nếu tiếp xúc với hóa chất: nhức đầu, đỏ mặt, chóng mặt…
• Nếu tiếp xúc với da: Sẽ gây kích ứng da và phát ban.
• Tiếp xúc lâu dài có thể ảnh hưởng đến gan, phổi hoặc thận.
• Khi hít phải hơi: Chúng ta sẽ có cảm giác chóng mặt, buồn ngủ, thậm chí hôn mê.
• Nếu nuốt nhầm cumene: Các triệu chứng như ho, đau họng, đau dạ dày, nôn mửa và thậm chí nguy hiểm nhất có thể gây tử vong.

Thì là có nguy hiểm không? Triệu chứng ngộ độc

8. Những lưu ý cần nhớ để sử dụng và bảo quản cumen an toàn

8.1 Những lưu ý khi bảo quản cumen

• Bảo quản chất này trong hộp kín.
• Nơi bảo quản các hóa chất này phải luôn khô ráo, thoáng mát, tránh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, nguồn nhiệt và chất oxy hóa.

Lưu ý bảo quản cumen

8.2 Khi sử dụng hóa chất cumene cần chú ý điều gì?

• Khi sử dụng bạn phải đeo các thiết bị bảo hộ như kính, găng tay để đảm bảo an toàn.
• Sau khi sử dụng và vận chuyển hóa chất này cần rửa tay bằng xà phòng để đảm bảo an toàn.

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cumen là gì? Những đặc tính, ứng dụng nổi bật và những lưu ý cần thiết khi sử dụng, bảo quản một cách an toàn nhất. Đừng quên thường xuyên truy cập website Trường Chu Văn An để cập nhật nhiều thông tin thú vị khác mỗi ngày nhé.

THÔNG TIN LIÊN HỆ vietchem:

• Địa chỉ tại khu vực Hà Nội: Số 9 Ngõ 51, Láng Yên, Hai Bà Trưng – Hà Nội.
• Địa chỉ khu vực Hồ Chí Minh: Phòng số 301A, Tòa nhà WINHOME số 91-93 Đường 5, Phường An Phú, Quận 2, TP.HCM.
• Địa chỉ tại khu vực Cần Thơ: K2-2, Võ Nguyên Giáp, P. Phú Thứ, Q. Cái Răng. Thành phố Cần Thơ.
• Nhà máy: Văn Lâm – Hưng Yên.
• Kho Hải Hà: Lô CN5.2Q, Khu hóa dầu, Khu công nghiệp Đình Vũ, Đông Hải 2, Hải An, Hải Phòng.
• Đường dây nóng: 0826 010 010
• Email: sales@hoachat.com.vn
• Website: vietchem.com.vn