Axit Adipic là gì? Ứng dụng quan trọng trong đời sống và sản xuất

Chu Văn An

Axit Adipic là gì và công dụng phổ biến của nó là gì? Hãy cùng Trường Chu Văn An theo dõi nội dung dưới đây để giải đáp thắc mắc này nhé.

Axit adipic không dễ tìm thấy trong tự nhiên. Tuy nhiên, axit này là chất phụ gia và tiền chất rất quan trọng cho nhiều lĩnh vực khác nhau của cuộc sống. Vậy cụ thể axit Adipic là gì? Ứng dụng như thế nào? Hãy cùng Trường Chu Văn An tìm hiểu về loại axit này trong bài viết dưới đây nhé.

1. Axit Adipic là gì?

Axit adipic còn được biết đến với những tên gọi khác như axit Hexadecanoic, Axit Butane-1,4-dicarboxylic, Axit 1,4-Butanedicarboxylic. Loại hợp chất hữu cơ này tồn tại ở dạng bột hoặc tinh thể màu trắng, có độ hòa tan vừa phải trong nước.

Axit adipic có công thức C6H10O4, được điều chế bằng một số phản ứng hóa học khác nhau. Ví dụ:

• Quá trình hydrocacboxyl.
• Cắt oxy hóa Cyclohexene bằng Hydrogen Peroxide.
• Oxy hóa một số chất béo khác.

Hình 1: Axit adipic có công thức C6H10O4

2. Quy trình sản xuất axit adipic

Công thức cấu tạo của axit adipic được viết như sau: (CH2)4(COOH)2 hoặc HO2C(CH2 )4CO2H. Để tạo thành axit Adipic, quy trình sản xuất sẽ phải trải qua 3 công đoạn chính bao gồm:

2.1. Quá trình oxy hóa

Trong quá trình oxy hóa, oxy sẽ là tác nhân dùng để oxy hóa nguyên liệu đầu vào Cyclohexanone và Cyclohexanol. Mục đích là tạo ra sản phẩm Axit Cyclohexane Hexa Carboxylic (C₆H₁₀(OH)₆).

Quá trình oxy hóa cần có sự hỗ trợ của một số yếu tố khác. Ví dụ như nhiệt độ, áp suất, thời gian…

2.2. Quá trình mở vòng

Ở quá trình vòng mở, axit Cyclohexane Hexa Carboxylic sẽ thay đổi cấu trúc hóa học đặc biệt thông qua phản ứng thủy phân. Axit sulfuric có thể được sử dụng trong điều kiện nhiệt độ cao để tiến hành phản ứng. Mục tiêu là tạo ra axit Adipic có công thức C6H10O4.

2.3. Quá trình thu thập và tinh chế axit adipic

Đây là giai đoạn cuối cùng với các hoạt động nhằm thu thập và loại bỏ tạp chất, cặn từ các phản ứng chuẩn bị. Các biện pháp như lọc, kết tinh cũng như xử lý hóa học sẽ được sử dụng để thu được axit Adipic tinh khiết.

Hình 2: Thu thập và xử lý axit Adipic

3. Ứng dụng của axit Adipic trong nhiều lĩnh vực

Axit adipic có ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau, đáp ứng nhu cầu phát triển về nhiều mặt của khoa học công nghệ hiện đại. Cụ thể:

3.1. Trong lĩnh vực công nghiệp

Axit adipic góp phần vào các ngành công nghiệp như:

• Công nghiệp sản xuất nhựa: Đóng vai trò là chất điều chỉnh độ nhớt cũng như tăng tính dẻo của nhựa, axit Adipic được sử dụng để sản xuất nhựa Polyester và Polyurethane.
• Công nghiệp chống cháy: Các hợp chất chống cháy hiện đại như Polyolefin được sản xuất với sự có mặt của axit Adipic.
• Công nghiệp hợp chất hữu cơ: Axit adipic được dùng để sản xuất chất tạo bọt, chất tạo màu, chất tạo màng…
• Công nghiệp hóa chất: Axit adipic góp phần tạo ra chất chống đông, phục vụ quá trình làm mát, làm mát động cơ và điều hòa không khí.
• Chất làm mềm: Adipate là sản phẩm được tạo ra từ phản ứng hóa học của axit Adipic. Nhờ khả năng tăng độ đàn hồi, độ dẻo của nguyên liệu thô nên Adipate là hợp chất quan trọng trong sản xuất nhựa, cao su.

Hình 3: Axit adipic được sử dụng trong ngành cao su, nhựa

3.2. Trong lĩnh vực sản xuất nylon

Axit adipic được coi là thành phần cực kỳ quan trọng trong quá trình sản xuất nylon -6,6. Theo đó, mỗi năm có khoảng 2,5 tỷ kg axit Adipic được tạo ra, 60% trong số đó được sử dụng làm Monomer để tạo ra nylon.

Quá trình tạo ra nylon được hình thành do phản ứng giữa axit Adipic và Hexamethylenediamine. Từ đó góp phần phát triển mạnh mẽ các lĩnh vực khác liên quan đến vật liệu nylon. Đặc biệt trong ngành sợi, sợi rất bền và nhẹ.

3.3. Trong lĩnh vực y học và dược phẩm

Axit adipic được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực y học và dược phẩm. Hình thành nhiều loại sản phẩm có lợi cho việc điều trị các bệnh trên cơ thể nhờ khả năng tương thích với các thuốc có tính axit yếu và ưa nước.

3.4. Trong lĩnh vực hóa mỹ phẩm

Các sản phẩm mỹ phẩm như kem dưỡng da, kem chống nắng, son môi… đều chứa axit Adipic. Nhờ những đặc tính của axit Adipic như khả năng hấp thụ bã nhờn, giảm độ dính, cải thiện độ ổn định… mỹ phẩm có thể đạt được kết quả tốt hơn khi sử dụng.

Hình 4: Axit Adipic được sử dụng trong nhiều sản phẩm mỹ phẩm

3.5. Trong lĩnh vực thực phẩm

Axit adipic có thể hoạt động như một hợp chất liên kết và tăng hương vị cho thực phẩm. Giúp ngành thực phẩm đạt được nhiều kết quả tích cực hơn về nhiều mặt.

Ngoài ra, axit Adipic còn có thể dùng làm chất chống ẩm. Tạo điều kiện bảo quản tốt nhất cho các sản phẩm từ sản xuất thức ăn chăn nuôi, bột khô hoặc các thực phẩm khác cần bảo quản.

3.6. Trong lĩnh vực vệ sinh môi trường

Axit adipic được sử dụng để tạo ra chất điều chỉnh độ pH. Từ đó tạo ra những sản phẩm quan trọng trong ngành xử lý nước và vệ sinh môi trường.

Axit adipic là một sản phẩm hóa học có ứng dụng thực tế tuyệt vời. Tuy nhiên, giống như các loại axit khác, axit Adipic cũng có những tác động tiêu cực đối với con người. Do đó, các hoạt động trực tiếp giữa con người và axit Adipic cần được thực hiện cẩn thận, tuân thủ đầy đủ các yêu cầu an toàn tối đa.

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về Axit Adipic, hóa chất, vật tư, thiết bị công nghiệp, vui lòng liên hệ Trường Chu Văn An quaHotline: 0826 010 010 để được giải đáp chi tiết.