Vì sao cần sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên?

Chu Văn An

Tài nguyên thiên nhiên vô cùng đa dạng và cần thiết cho sự sống còn của con người và sinh vật. Nhưng ngày nay, có rất nhiều yếu tố đe dọa nguồn tài nguyên đó. Vậy chúng ta nên chú ý và sử dụng chúng như thế nào để không bị cạn kiệt?

1. Tài nguyên thiên nhiên là gì?

Tài nguyên thiên nhiên là những yếu tố tồn tại trên trái đất không phải do con người tạo ra, chúng vô cùng cần thiết cho sự tồn tại của con người và mọi sinh vật khác trên trái đất.

Hiện nay, nhu cầu sử dụng tài nguyên thiên nhiên rất cao dẫn đến sự cạn kiệt nhanh chóng. Vì vậy, hiện nay hầu hết các nước đều đẩy mạnh quản lý hợp lý và sử dụng bền vững tài nguyên.

Tài nguyên thiên nhiên là gì?

2. Phân loại tài nguyên

Có nhiều cách phân loại tài nguyên thiên nhiên khác nhau như theo nguồn gốc, theo khả năng tái tạo…

2.1 Phân loại tài nguyên thiên nhiên theo khả năng tái tạo

Căn cứ vào khả năng tái tạo, tài nguyên thiên nhiên được chia thành 3 loại chính:

– Tài nguyên thiên nhiên có thể tái tạo: Đây là những tài nguyên có khả năng tự tái tạo sau khi sử dụng. Chúng tồn tại rất đa dạng trong tự nhiên. Bao gồm các tài nguyên như sau:

• Nước
• Thảm thực vật tự nhiên
• Động vật

Tài nguyên thiên nhiên có thể tái tạo

>>>XEM THÊM:Thiên nhiên và vai trò của nó đối với đời sống con người

– Tài nguyên thiên nhiên không tái tạo: Tài nguyên thiên nhiên không tái tạo là tài nguyên mất nhiều thời gian để bổ sung sau khi sử dụng hoặc tồn tại với số lượng hạn chế. Bao gồm các sản phẩm như:

• Dầu thô
• Kim loại quý
• Khoáng sản
• Cục đá

Hiện nay, có một số loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng cũng được liệt vào danh sách tài nguyên không thể tái tạo vì tỷ lệ tử vong cao so với khả năng sinh sản. Chúng cần được bảo vệ và sử dụng một cách có trách nhiệm để ngăn chặn sự cạn kiệt.

Tài nguyên thiên nhiên không thể tái tạo

– Nguồn năng lượng vĩnh cửu: Là nguồn tài nguyên thiên nhiên không bị cạn kiệt như ánh sáng mặt trời, gió, thủy triều, sóng biển… Đây là nguồn năng lượng sạch không gây ô nhiễm môi trường khi sử dụng. Ngày nay, nhiều quốc gia đang dần thay thế việc sử dụng năng lượng hóa thạch bằng việc sử dụng các nguồn năng lượng vĩnh cửu.

2.2 Phân loại tài nguyên theo nguồn gốc

Tài nguyên thiên nhiên thường được phân loại theo nguồn gốc, thành 6 nhóm sau:

• Tài nguyên đất đai: đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp, đất sản xuất công nghiệp (như làm gạch, làm đồ gốm…)
• Tài nguyên rừng: bao gồm động vật, thực vật, lâm sản, địa điểm du lịch…
• Tài nguyên nước ngọt: nước uống, nước sản xuất, thủy sản nước ngọt, thực vật thủy sinh, năng lượng thủy điện…
• Tài nguyên gió: năng lượng gió, giao thông vận tải…
• Tài nguyên biển: hải sản, muối, thực vật thủy sinh, v.v.
• Tài nguyên khoáng sản: than, quặng, đá vôi, dầu khí…

Tài nguyên thiên nhiên cũng có thể được phân loại theo tính chất của chúng:

• Tài nguyên thiên nhiên sinh học: Bao gồm các tài nguyên sống tồn tại tự nhiên trong môi trường, bao gồm: Rừng, động vật hoang dã, nhiên liệu hóa thạch…
• Tài nguyên thiên nhiên phi sinh học: Đây là những sản phẩm tự nhiên trong môi trường không có sự sống, bao gồm: Nước, đá, kim loại, khoáng sản cùng nhiều tài nguyên khác.

3. Vai trò của tài nguyên thiên nhiên

Tài nguyên thiên nhiên có vai trò cực kỳ quan trọng đối với nền kinh tế cũng như sự phát triển ổn định của đất nước như sau:

3.1 Đối với nền kinh tế

Tài nguyên thiên nhiên là điều kiện cần thiết giúp phát triển nền kinh tế. Bất cứ khi nào chúng ta biết khai thác những nguồn tài nguyên thiên nhiên này một cách hợp lý và hiệu quả sẽ giúp nền kinh tế phát triển tốt hơn.

Các tài nguyên như quặng kim loại (sắt, đồng, vàng, bạc…) sẽ giúp nền kinh tế công nghiệp phát triển mạnh, giúp phát triển sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, sản xuất thủy tinh, vật liệu xây dựng. , sứ…

Vai trò của tài nguyên thiên nhiên

>>>XEM THÊM:Con người đang hủy hoại chính mình như thế nào?

3.2 Vì sự phát triển ổn định của đất nước

Nguồn lực là cơ sở để tích lũy vốn giúp phát triển ổn định như sau:

• Gắn chặt với tiêu dùng trong nước và thu hút vốn đầu tư nước ngoài.
• Nhờ sự ưu đãi của thiên nhiên, nhiều quốc gia có thể rút ngắn quá trình tích lũy vốn.
• Tạo nguồn tích lũy vốn ban đầu cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
• Góp phần phát triển công nghiệp chế biến, khai thác và cung ứng nguyên liệu, nhiên liệu cho các ngành kinh tế khác.
• Giúp chuyển đổi cơ cấu kinh tế trong nước.

4. Đe dọa tài nguyên thiên nhiên

Điều quan trọng là phải chú ý đến những mối đe dọa sau đây đối với tài nguyên thiên nhiên vì chúng có tác động rất tiêu cực đến cuộc sống và sự phát triển của con người và các loài khác:

4.1 Ô nhiễm môi trường

Ô nhiễm môi trường là nguyên nhân hàng đầu làm suy thoái tài nguyên thiên nhiên. Điều này là do các ngành công nghiệp sản xuất và sử dụng hóa chất, nhựa trong quá trình hoạt động, ảnh hưởng đến hệ thống đất, nước và phá hủy đời sống thủy sinh.

Ô nhiễm môi trường dẫn đến suy thoái tài nguyên thiên nhiên

4.2 Bùng nổ dân số

Khi dân số bùng nổ, nhu cầu về tài nguyên thiên nhiên cũng tăng lên. Con người khai thác quá mức các nguồn tài nguyên như nước, đất nông nghiệp, khoáng sản và động vật hoang dã, dẫn đến cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên. . Ở những quốc gia có tốc độ tăng trưởng dân số bùng nổ sẽ gây áp lực lên tài nguyên thiên nhiên, dẫn đến suy thoái môi trường.

4.3 Phát triển kinh tế

Sự phát triển của nền kinh tế tạo ra các ngành công nghiệp và cơ sở hạ tầng mới, đòi hỏi nhiều nguồn lực như đất đai, năng lượng, nước và nhân lực.

Trong một số trường hợp, sự xâm nhập và tác động lên rừng và đất dẫn đến phá hủy thảm thực vật và động vật hoang dã. Vì vậy, sự phát triển cần được kiểm soát để ngăn chặn việc sử dụng quá mức các nguồn tài nguyên có hạn và đang bị đe dọa.

4.4 Do biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu gây ra những tình trạng cực kỳ nguy hiểm như: lũ lụt quá mức, thời tiết khắc nghiệt, động đất và các thảm họa thiên nhiên khác… đe dọa đến lối sống của nhiều loài dẫn đến sự tuyệt chủng của một số loài. Điển hình là cháy rừng do biến đổi khí hậu còn dẫn tới nạn tàn phá rừng, một trong những tài nguyên thiên nhiên quý giá.

4.5 Lối sống hiện đại

Bởi lối sống hiện đại đòi hỏi nhiều nguồn lực hơn để đáp ứng nhu cầu của con người.

Ví dụ:

Ngày nay, con người có nhu cầu tiêu hao rất nhiều năng lượng thông qua các phương tiện giao thông trên đường, các thiết bị điện tử trong nhà và các hoạt động giải trí. Mức tiêu thụ ngày càng tăng đã dẫn đến nhu cầu cao về nhiên liệu hóa thạch và sản xuất năng lượng, đồng thời tài nguyên thiên nhiên bị sử dụng quá mức dẫn đến cạn kiệt.

5. Làm thế nào để sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên?

Sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên là đảm bảo sử dụng hợp lý và duy trì lâu dài tài nguyên cho thế hệ mai sau:

5.1 Sử dụng hợp lý tài nguyên đất

Sử dụng hợp lý tài nguyên đất là để ngăn chặn tình trạng thoái hóa đất.

Ví dụ: Các hoạt động chống xói mòn, chống hạn hán, chống mặn… và cải tạo độ phì của đất.

5.2 Sử dụng hợp lý tài nguyên nước

Nước là yếu tố quyết định chất lượng môi trường sống của con người. Hiện nay, nguồn nước trên Trái Đất ngày càng khan hiếm và bị ô nhiễm nghiêm trọng, vì vậy mỗi chúng ta cần biết sử dụng chúng đúng cách và đúng cách. Không gây ô nhiễm hoặc cạn kiệt nguồn nước.

Hãy sử dụng tài nguyên nước một cách khôn ngoan

5.3 Sử dụng hợp lý tài nguyên rừng

Cần kết hợp khai thác vừa phải với bảo vệ, khuyến khích trồng rừng, trồng cây…

Thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia… để bảo vệ những khu rừng quý có nguy cơ bị khai thác.

Sử dụng hợp lý tài nguyên rừng

Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên không phải là hành động của một cá nhân, mỗi chúng ta cần có ý thức sử dụng hợp lý, bảo vệ và góp phần bảo vệ chúng từ những hành động nhỏ nhất. Vì sự sống của toàn nhân loại, hãy bảo vệ tài nguyên và bảo vệ môi trường ngay hôm nay.