Tìm hiểu nhanh các phương pháp đánh bóng kim loại hiện nay

Chu Văn An

Đánh bóng kim loại là một khâu gia công cần thiết trong ngành cơ khí, giúp hoàn thiện sản phẩm, tăng tính thẩm mỹ và giá trị kinh tế. Hãy cùng ENGCHEM tìm hiểu các phương pháp đánh bóng kim loại qua bài viết dưới đây.

I. Tại sao phải đánh bóng kim loại?

Đánh bóng kim loại là một khâu trong quá trình gia công, hoàn thiện sản phẩm trong ngành cơ khí luyện kim. Sản phẩm kim loại sau khi gia công thô tuy đáp ứng được yêu cầu về kích thước nhưng bề mặt kim loại vẫn còn thô, nhám và không đạt tiêu chuẩn về độ bóng. Vì vậy, đánh bóng kim loại được coi là một bước phụ trợ quan trọng và không thể thiếu trong bất kỳ ngành công nghiệp nào.

Đánh bóng kim loại giúp bề mặt sản phẩm đạt độ bóng cao, độ mịn đồng đều, loại bỏ khuyết điểm, tăng tính thẩm mỹ; Ngăn ngừa ô nhiễm do quá trình ăn mòn và oxy hóa. Từ đó nâng cao giá trị kinh tế và khả năng cạnh tranh so với các sản phẩm cùng loại chưa qua quá trình tinh chế. Đồng thời, đánh bóng kim loại cũng là bước cần thiết trước khi sản phẩm được đưa đi xi mạ.

Trước đây, quá trình đánh bóng kim loại được thực hiện thủ công nên hiệu quả không cao và mất nhiều thời gian. Hiện nay, với sự hỗ trợ của máy móc giúp rút ngắn thời gian, tiết kiệm chi phí nhân công, tăng sản lượng sản phẩm đánh bóng. Không chỉ vậy, chất lượng sản phẩm cũng được nâng cao.

Đánh bóng giúp tăng tính thẩm mỹ cho kim loại

II. Các phương pháp đánh bóng kim loại phổ biến hiện nay

Hiện nay, đánh bóng kim loại được chia làm 3 phương pháp chính gồm phương pháp cơ học, phương pháp hóa học và phương pháp điện hóa.

1. Đánh bóng kim loại bằng phương pháp cơ học

Phương pháp đánh bóng kim loại bằng phương pháp cơ học là sử dụng các hạt mài mòn kết hợp với tốc độ quay của máy đánh bóng giúp làm phẳng bề mặt, loại bỏ các khuyết điểm, tạo bề mặt mịn và sáng bóng. Hạt mài mòn có nhiều kích thước từ nhỏ đến lớn, thường được làm từ các vật liệu thông dụng như Al2O3, SiO2…

Để quá trình đánh bóng đạt hiệu quả cần sử dụng thêm bàn xoay và máy đánh bóng có tốc độ quay phù hợp. Ngoài ra còn có các dụng cụ phụ trợ như mâm nỉ, mâm chà nhám, mâm vải… để tạo độ sáng bóng theo tiêu chuẩn. Đánh bóng kim loại cơ học đôi khi được coi là bước sơ bộ trước khi đánh bóng bằng điện đối tượng.

Phương pháp này có nhiều ưu điểm như thao tác đơn giản, thích hợp cho việc đánh bóng thủ công; Chi phí đầu tư không cao, giá thấp. Bên cạnh đó, đánh bóng cơ học còn có những hạn chế như:

• Không phù hợp với những vật dụng nhỏ, kết cấu phức tạp, dễ bị biến dạng dưới tác động của ma sát.
• Khi thực hiện cần có đội ngũ công nhân có tay nghề cao.
• Thời gian thực hiện có thể kéo dài để có bề mặt đồng đều nhất.
• Các bộ phận được đánh bóng cơ học dễ bị ăn mòn hơn.

Máy đốt rung dùng trong đánh bóng cơ khí

2. Đánh bóng kim loại bằng phương pháp hóa học

Đánh bóng hóa học được thực hiện bằng cách ngâm vật thể vào dung dịch hóa học. Dung dịch này sẽ tác động lên bề mặt sản phẩm để loại bỏ bụi bẩn bám trên bề mặt phôi. Phương pháp này thường được sử dụng để đánh bóng các sản phẩm kim loại trang trí.

Phương pháp đánh bóng hóa học có thể áp dụng cho những sản phẩm có nhiều chi tiết phức tạp. Đồng thời, nó có thể được sử dụng để đánh bóng nhiều sản phẩm cùng một lúc. Sản phẩm đánh bóng bằng hóa chất ít bị ăn mòn hơn so với phương pháp cơ học.

Tuy nhiên, đánh bóng hóa học có nhiều hạn chế như:

• Cần lựa chọn dung dịch đánh bóng hóa học phù hợp và pha dung dịch cẩn thận, đúng tỷ lệ. Dung dịch đánh bóng khó kiểm soát ở nhiệt độ tiêu chuẩn. Đồng thời phát sinh nhiều khí thải độc hại trong quá trình sử dụng, gây ô nhiễm môi trường.
• Phương pháp này có thời gian sử dụng khá ngắn, sau một thời gian đồ vật cần được đánh bóng lại.

Đánh bóng kim loại bằng hóa chất

3. Đánh bóng kim loại bằng phương pháp điện hóa

Đánh bóng điện hóa là quá trình đánh bóng kết hợp giữa hóa chất đánh bóng và dòng điện. Vật cần đánh bóng được treo vào thùng đánh bóng chứa dung dịch đặc biệt và cho tiếp xúc với dòng điện. Vật cần đánh bóng nằm ở phía cực dương còn phía cực âm sẽ là chì hoặc thép không gỉ.

Khi có điện vào, một lớp màng điện trở cao sẽ hình thành trên bề mặt kim loại. Trên các bề mặt gồ ghề, lồi lõm, mật độ dòng điện cao và kim loại hòa tan nhanh chóng. Ngược lại, ở bề mặt lõm, mật độ dòng điện thấp và kim loại hòa tan chậm hơn. Trên bề mặt lồi, mật độ dòng điện lớn, kim loại hòa tan nhanh, trên bề mặt lõm, mật độ dòng điện nhỏ, kim loại hòa tan chậm. Nhờ đó mà bề mặt kim loại sẽ được làm phẳng và đồng đều. Ngoài ra, đánh bóng điện hóa còn làm tăng hệ số phản chiếu trên bề mặt khiến bề mặt kim loại càng sáng hơn và thẩm mỹ hơn.

Phương pháp điện hóa thường được sử dụng để xử lý bề mặt chi trước trước khi mạ, hoàn thiện lớp mạ hoặc hoàn thiện các loại kim loại độc lập. Bên cạnh đó, đây cũng là phương pháp được ưa chuộng đối với những đồ vật dễ vỡ hoặc những chi tiết không thể đánh bóng bằng các phương pháp khác.

Sản phẩm được đánh bóng điện hóa có độ bóng cao hơn, quá trình gia công có thể được tự động hóa nên năng suất cao hơn, tiết kiệm nhân lực và chi phí. Tuy nhiên, dung dịch đánh bóng thường có tính axit, ăn mòn nên cần phải được xử lý trước khi thải ra môi trường.

Phương pháp đánh bóng điện hóa

Trên đây ENGCHEM đã giới thiệu đến bạn đọc những phương pháp đánh bóng kim loại được sử dụng phổ biến hiện nay. Mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm và phù hợp với đặc tính riêng của từng loại vật liệu. Vì vậy, khi sử dụng cần lựa chọn phương pháp phù hợp để đạt hiệu quả cao và tiết kiệm chi phí.