5 nguyên nhân dây điện phát nóng và cách phòng ngừa hiệu quả

Dây điện nóng không phải là hiện tượng hiếm gặp trong quá trình sử dụng điện tại các công trường. Vậy nguyên nhân gây nóng dây là gì? Và cách phòng ngừa hiệu quả như thế nào? Mời các bạn cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết.

Dây nóng là gì?

Theo tiêu chuẩn IEC 60227, dây dẫn điện cách điện PVC có nhiệt độ hoạt động lõi tiêu chuẩn là 70°C. Trong khi đó, dây dẫn cách điện XLPE có thể chịu được nhiệt độ lên tới 90°C theo tiêu chuẩn IEC 60502-1.

Do hiệu ứng Joule, sự sinh nhiệt trong dây dẫn khi dòng điện chuyển động là một hiện tượng vật lý bình thường. Nếu dây chỉ ấm thì nó vẫn hoạt động trong nhiệt độ định mức theo quy định của nhà sản xuất. Khi dây điện nóng lên nghĩa là nhiệt độ hoạt động của dây đã vượt quá ngưỡng cho phép, đồng thời có thể kèm theo các dấu hiệu khác như mùi khét, dây bị bạc màu, vỏ nhựa mềm cách điện. Nếu nhiệt độ bề mặt của dây PVC vượt quá 60°C, dây XLPE vượt quá 80°C thì bạn cần kiểm tra lại hệ thống điện ngay lập tức.

5 nguyên nhân khiến dây điện bị nóng

Dây điện nóng là dấu hiệu cho thấy hệ thống điện của bạn có vấn đề và không thể tiếp tục sử dụng. Dưới đây là 5 nguyên nhân phổ biến nhất khiến dây nóng.

Lựa chọn dây điện không phù hợp

• Tiết diện dây quá nhỏ: Tiết diện dây cần phải tỷ lệ thuận với công suất của thiết bị. Nếu tiết diện dây quá nhỏ so với tổng công suất thì điện trở sẽ tăng lên dẫn đến sinh nhiệt và nóng dây.
• Dây kém chất lượng: Dây điện nổi tuy có giá thành rẻ nhưng vật liệu dẫn điện, cách điện không đạt tiêu chuẩn, dễ sinh nhiệt và lão hóa khi có dòng điện lớn đi qua.

Lỗi điện

• Quá tải hệ thống điện: Khi có quá nhiều thiết bị được cắm vào cùng một ổ cắm; Việc sử dụng dây dẫn có tiết diện nhỏ cho các thiết bị có công suất lớn hoặc trang bị thêm thiết bị điện mà không nâng cấp hệ thống có thể khiến dây dẫn rơi vào tình trạng quá tải, quá nhiệt.
• Điện giật, đoản mạch: Khi xảy ra sự cố về điện, cường độ dòng điện sẽ tăng đột ngột khiến lõi nóng lên và lớp cách điện bên ngoài bị hư hỏng.

Kỹ thuật kết nối sai

Các kết nối lỏng lẻo dễ làm tăng điện trở trên đường dây, gây sinh nhiệt cục bộ và sụt áp nghiêm trọng. Đây là một trong những nguyên nhân thường gặp khiến dây điện bị nóng khi thực hiện đấu nối mà không có kiến ​​thức về điện.

Thiếu các biện pháp bảo vệ hệ thống

• Một hệ thống không được trang bị cầu dao bảo vệ tự động sẽ không thể tự động ngắt trong trường hợp quá tải, ảnh hưởng đến hoạt động của dây nguồn.
• Đối với dây điện treo tường nếu không có ống bảo vệ sẽ dễ bị nứt, mốc khiến dây không còn khả năng chịu tải bình thường.
• Thiếu dây nối đất còn khiến dòng điện rò lọt vào dây, gây nóng dây và tăng nguy cơ bị điện giật.

Ngoài ra, nếu chạy quá nhiều dây trong cùng một ống dẫn hoặc lắp đặt dây ở môi trường có nhiệt độ cao cũng sẽ ảnh hưởng đến nhiệt độ bề mặt của dây.

Dây điện bị lão hóa

Theo thời gian, dây điện sẽ bị suy giảm cả khả năng cách điện và độ dẫn điện. Nếu không kịp thời bảo trì và thay thế, điện trở của dây sẽ tăng lên, khiến tính dẫn điện kém, đồng thời điện năng cũng sẽ bị thất thoát dưới dạng nhiệt.

Dây điện bị hư hỏng vật lý mà không được thay thế thì không đảm bảo công suất truyền tải, điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ đường dây và là một trong những nguyên nhân khiến dây điện bị quá nhiệt.

Hậu quả khi dây điện bị nóng

Mỗi loại dây đều có ngưỡng nhiệt độ trong trường hợp ngắn mạch tạm thời nên nếu dây chỉ nóng lên trong thời gian ngắn thì bạn không cần phải can thiệp ngay. Tuy nhiên, nếu dây điện liên tục nóng lên sẽ ảnh hưởng hoàn toàn đến hệ thống và con người.

Tổn thất kinh tế

Khi giá trị điện trở tăng, 5-15% điện năng sẽ chuyển hóa thành nhiệt, không chỉ khiến điện áp đường dây sụt giảm mà còn làm tăng chi phí tiền điện hàng tháng. Chưa kể, việc thay thế, sửa chữa dây cáp điện hư hỏng do quá nhiệt có thể chiếm đến 30-50% chi phí đầu tư ban đầu của hệ thống.

Ảnh hưởng đến tuổi thọ thiết bị

Dây nóng khiến dòng điện chạy qua dây không còn hoạt động như bình thường khiến dòng điện vào của thiết bị điện cao hơn ngưỡng cho phép dễ làm giảm tuổi thọ của máy móc, thiết bị về lâu dài.

Nguy cơ mất an toàn điện

Trường hợp dây điện quá nóng có thể gây cháy nổ, nguy hiểm cho cả hệ thống và con người, kèm theo trách nhiệm pháp lý cho chủ hộ, chủ đầu tư, nhà thầu nếu gây thiệt hại lớn về người và tài sản.

Làm gì khi dây điện bị nóng?

Khi dây điện bị nóng, bạn cần bình tĩnh đánh giá tình hình và xác định nguyên nhân để có biện pháp khắc phục theo quy trình sau.

Bước 1: Tắt nguồn ngay lập tức

Đây là nguyên tắc bắt buộc trong mọi tiêu chuẩn an toàn điện: không vận hành khi hệ thống điện có điện.

Trong trường hợp này, bạn nên tắt cầu dao/cầu dao và thông báo cho những người xung quanh trước khi kiểm tra nguyên nhân khiến dây nóng.

Bước 2: Kiểm tra tình trạng của dây

Định vị khu vực dây nóng và kiểm tra tình trạng của dây:

• Nếu dây chỉ ấm thì bạn không cần thực hiện các bước tiếp theo vì đây là trạng thái bình thường khi dòng điện di chuyển qua dây.
• Nếu dây nguồn nóng bất thường, bạn cần thực hiện ngay các bước dưới đây.

Bước 3: Đánh giá nguyên nhân gây nóng dây

• Nếu chỉ nóng một hoặc cả hai đầu dây, bạn cần kiểm tra lại kết nối và ổ cắm. Có thể kết nối bị lỏng, điểm tiếp xúc bị ăn mòn hoặc ổ cắm bị nóng.
• Nếu chỉ nóng một đoạn dây thì khả năng cao là dây bị đứt lõi, bị lão hóa sau thời gian dài sử dụng hoặc bị ăn mòn, xoắn.
• Nếu toàn bộ đường dây nóng, bạn cần tính toán lại dung lượng thiết bị mà đường dây đang gặp phải. Dây có thể bị quá tải do tiết diện nhỏ hoặc chất lượng kém.

Lưu ý, bạn nên quan sát kỹ các dấu hiệu bất thường thể hiện trên bề mặt dây như: mùi khét, vệt đen ở các mối nối, dây bị biến dạng, đổi màu… để có thể xác định chính xác khu vực dây đang nóng lên. Hoặc bạn cũng có thể sử dụng các thiết bị chuyên dụng như đồng hồ vạn năng, ampe kìm,… để kiểm tra các thông số cường độ dòng điện, nhiệt độ bề mặt và điện trở cách điện, từ đó tìm ra nguyên nhân khiến dây nóng và có biện pháp xử lý thích hợp.

Bước 4: Xác định giải pháp xử lý

Mỗi nguyên nhân gây nóng dây điện sẽ có cách giải quyết và giải pháp khác nhau. Vấn đề là bạn cần xác định chính xác nguyên nhân khiến dây nóng lên bất thường. Nếu không tìm ra được nguyên nhân sự cố, hãy liên hệ với thợ điện chuyên nghiệp để được hỗ trợ kịp thời. Tuyệt đối không tiếp tục sử dụng dây nóng.

Bước 5: Kiểm tra sau sửa chữa

Sau khi thay thế hoặc sửa chữa dây nóng, bạn cần đo lại các thông số kỹ thuật cơ bản bằng thiết bị đo chuyên dụng, đồng thời theo dõi nhiệt độ dây trong 2-4 giờ để đảm bảo sự cố đã được giải quyết triệt để.

Giải pháp ngăn chặn nguyên nhân làm dây điện nóng lên

Dưới đây là một số giải pháp chống nóng dây mà bạn có thể thực hiện dễ dàng.

Chọn dây nguồn phù hợp

• Chọn dây dẫn có tiết diện phù hợp với dòng điện và công suất của thiết bị. Không sử dụng dây có tiết diện quá nhỏ vì dễ xảy ra tình trạng quá tải.
• Chọn mua dây điện từ các thương hiệu, nhà phân phối uy tín để đảm bảo dây điện đạt tiêu chuẩn quốc tế (IEC, UL) hoặc tiêu chuẩn quốc gia (TCVN).

Lắp đặt và thi công dây điện theo đúng thông số kỹ thuật

• Không lắp đặt dây nguồn ở nơi có nhiệt độ cao, dễ cháy nổ hoặc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời mà không có biện pháp bảo vệ.
• Đảm bảo khoảng cách tiêu chuẩn giữa các dây điện ≥100mm đối với dây cố định có chiều dài 6m.
• Không đặt quá nhiều dây vào cùng một ống khi đi vào tường hoặc chôn dưới lòng đất. Hai loại dây này cần được bảo vệ trong ống dẫn chuyên dụng.
• Không kéo dây nguồn quá mạnh trong quá trình đấu dây hoặc để vật nặng rơi vào dây.
• Việc đấu nối dây cần phải được thực hiện đúng cách, chú ý siết chặt các mối nối và cách điện các mối nối bằng băng keo chuyên dụng, ống co nhiệt hoặc hộp nối.

Nâng cấp hệ thống điện

• Trang bị cho hệ thống các loại cầu dao có khả năng tự động ngắt trước khi quá nhiệt hoặc quá dòng.
• Tính toán lại tổng công suất của thiết bị. Nếu dây hiện tại không đáp ứng được khả năng chịu tải thì hãy nâng cấp dây lên loại có tiết diện lớn hơn và chất lượng tốt hơn.
• Lắp đặt thêm hệ thống nối đất cho các thiết bị công suất lớn để lượng điện dư thừa có ổ cắm an toàn.
• Phân bố lại hệ thống ổ cắm trong mạng điện, tránh trường hợp một ổ cắm phải xử lý quá nhiều thiết bị sử dụng điện cùng lúc.

Kiểm tra hệ thống định kỳ

Thường xuyên kiểm tra, bảo trì, bảo dưỡng hệ thống điện để kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường trước khi sự cố phát sinh.

Một số câu hỏi về nguyên nhân gây nóng dây

Câu hỏi 1: Nhiệt độ bề mặt dây bình thường là bao nhiêu?

Hồi đáp: Nhiệt độ bề mặt cho phép của dây PVC

Câu 2: Tại sao dây kém chất lượng lại dễ bị nóng?

Hồi đáp: Dây chất lượng kém thường không đảm bảo độ tinh khiết của vật liệu dây dẫn, khiến giá trị điện trở cao hơn và sinh nhiệt nhiều hơn. Ngoài ra, khi lớp cách nhiệt không đạt tiêu chuẩn còn dễ bị lão hóa, nóng chảy dưới tác động của nhiệt.

Lựa chọn dây điện chính hãng, chất lượng là một trong những giải pháp hữu hiệu ngăn ngừa sự cố dây điện quá nhiệt, giúp tiết kiệm chi phí thay thế, sửa chữa đường dây, tăng tuổi thọ của dây điện và thiết bị, đặc biệt là đảm bảo an toàn cho con người và tài sản.

Trường Chu Văn An tự hào là đại lý cấp 1 của nhiều thương hiệu dây cáp điện hàng đầu Việt Nam như Cadisun, Cadivi, Trần Phú, Goldcup. Chúng tôi cam kết cung cấp sản phẩm mới 100%, chính hãng và chất lượng ổn định trong mọi giao dịch. Trường Chu Văn An cũng là nhà phân phối duy nhất tại Việt Nam thực hiện chính sách hoàn trả 1-1 đối với sản phẩm không đảm bảo chất lượng trong thời gian bảo hành.

Lựa chọn sản phẩm dây cáp điện tại Trường Chu Văn An, khách hàng không chỉ bảo vệ hệ thống, tài sản, ngăn chặn hiệu quả nguyên nhân khiến dây điện nóng lên trước khi có dấu hiệu mà còn tối ưu hóa lợi ích kinh tế với chính sách giá, chiết khấu ưu đãi nhất thị trường cùng chính sách bảo hành dài hạn, hấp dẫn.

Thông tin mua hàng:

• Điện thoại: 0904 99 88 77
• Email: kd@etinco.vn
• Văn phòng phía Bắc: 33 BT5, Khu đô thị mới Pháp Vân – Tứ Hiệp, Yên Sở, Hà Nội
• Văn phòng phía Nam: Số 19 Lý Văn Phúc, Tân Định, TP.HCM.