Dây nóng và dây nguội: ký hiệu, vai trò và cách nhận biết

Chu Văn An

Dây nóng và dây lạnh là hai cực của dòng điện xoay chiều có nhiệm vụ khác nhau trong mạch. Những thông tin về ký hiệu, vai trò và cách nhận biết dây nóng, dây lạnh sẽ được Trường Chu Văn An tổng hợp trong bài viết dưới đây.

Dây nóng và dây lạnh là gì?

Dây nóng (còn gọi là dây pha) là loại dây mang dòng điện xoay chiều và luôn chịu tác dụng của điện áp. Dây nóng có điện áp thay đổi. Trường hợp 2 dây chính đều là dây nóng thì có thể lấy từ 3 pha của đường dây 3 pha hoặc lấy từ biến thể 1 pha. Một số ổ cắm điện, đặc biệt là ổ 2 chân thường không phân biệt rõ ràng giữa chân nóng và chân lạnh.

Dây lạnh (dây trung tính) thường là dây không mang điện và được nối đất tại nhà máy điện. Dây này dùng để cân bằng dòng điện trong hệ thống 3 pha và bịt kín mạch trong hệ thống 1 pha.

Về lý thuyết, dây lạnh có điện áp bằng 0 nên không gây giật. Tuy nhiên, trên thực tế, dây lạnh nên được coi là dây dẫn điện thông thường và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm. Nguyên nhân là do dây lạnh có điện thế khác với đất và gây ra điện giật khi truyền tải điện không cân bằng điện áp trên dây lạnh đến 5% điện áp trên dây nóng.

Ký hiệu và màu sắc của dây nóng, lạnh

Theo tiêu chuẩn, dây nóng có ký hiệu “P” hoặc “L”. Dây lạnh có ký hiệu “N”.

Màu sắc dây nóng, dây lạnh được quy định theo tiêu chuẩn IEC và Tập đoàn Điện lực Việt Nam như sau:

Đối với dòng điện một pha:

• Dây nóng có màu đỏ
• Dây trung tính đen, trắng, xanh,…

Đối với dòng điện 3 pha

• Trộn 1 màu đỏ
• Mix 2 màu vàng hoặc trắng
• Mix 3 màu xanh
• Dây lạnh có màu đen
• Dây nối đất (PE) có màu xanh sọc vàng

Vai trò của dây nóng và dây lạnh

Dây nóng và dây lạnh là hai cực của dòng điện xoay chiều, được sử dụng trong hệ thống điện với các mục đích sau:

• Dây nóng: Đây là dây mang dòng điện xoay chiều trong mạch điện, có nhiệm vụ truyền dòng điện từ nguồn điện đến các thiết bị sử dụng. Dây nóng sẽ được nối vào phần dương (+) của thiết bị điện.
• Dây lạnh: Dây lạnh không mang dòng điện nhưng có tác dụng cân bằng dòng điện giữa các dây nóng. Ngoài ra, dây lạnh còn được dùng để bịt mạch 1 pha và cân bằng dòng điện 3 pha. Dây lạnh thường sẽ được nối vào phần âm (-) của thiết bị điện.

Cách nhận biết dây nóng và dây lạnh

Có 3 cách đơn giản để nhận biết dây nóng và dây lạnh.

Thông qua màu sắc và kích thước dây

Màu sắc của dây nóng lạnh đã được chuẩn hóa theo tiêu chuẩn: dây nóng thường có các màu quen thuộc là đỏ – vàng – xanh, dây lạnh luôn là dây đen mặc định.

Ngoài ra, dây nóng và dây lạnh có kích thước khác nhau, tiết diện của dây nóng thường lớn hơn dây lạnh nên có thể dễ dàng phân biệt bằng mắt thường.

Sử dụng bút thử điện

Đèn trong máy thử điện chỉ sáng khi tiếp xúc với dây điện được đốt nóng. Dây lạnh có điện áp gần như bằng 0 nên máy thử sẽ không sáng. Nếu dây bị nguội khi kiểm tra bằng bút thử điện và phát sáng, đó có thể là dấu hiệu của sự cố ở đường dây điện và cần phải kiểm tra ngay để tránh nguy hiểm về an toàn.

Sử dụng đồng hồ vạn năng

Dùng dây nối với dây đo màu đỏ và cài đặt cân về chế độ 220V. Lúc này bạn kiểm tra màn hình đồng hồ, nếu đồng hồ hiển thị kết quả thì đó là dây nóng. Ngược lại, nếu đồng hồ vạn năng không hiển thị kết quả thì đó là dây nguội.

Trên đây chúng tôi đã giới thiệu các ký hiệu, vai trò và cách phân biệt dây nóng và dây lạnh. Khi nhận biết được 2 loại dây này bạn có thể dễ dàng lắp đặt, sửa chữa hệ thống điện trong nhà, tránh những tai nạn đáng tiếc. Chúng tôi thường xuyên cập nhật những kiến ​​thức liên quan đến ngành điện tại: https://etinco.vn/tin-tuc/kien-thuc/, mời các bạn cùng theo dõi.