Andehit axetic là gì? Tính chất đặc trưng, cách điều chế và ứng dụng phổ biến

Chu Văn An

Acetic aldehyd là một hợp chất hóa học vô cùng quen thuộc và được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Và trong chương trình hóa học phổ thông, đây cũng là nội dung xuất hiện rất nhiều trong các bài toán mà học sinh cần chú ý. Vậy hợp chất hóa học này là gì? Chúng có những đặc tính tiêu biểu nào và chúng được ứng dụng như thế nào trong các lĩnh vực khác nhau? Bài viết dưới đây của LIVECHEM sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về aldehyd axetic và giải một số bài tập liên quan đến hợp chất hóa học này.

1. Tìm hiểu aldehyt axetic là gì?

Aldehit axetic là aldehyd quan trọng và phổ biến nhất trong tự nhiên, nó còn được gọi là acetaldehyde hoặc etanol. Hợp chất này có công thức hóa học CH3CHO hay còn viết tắt là MeCHO.

2. Công thức cấu tạo của aldehyt axetic

Cấu trúc phân tử của aldehyd axetic bao gồm nhóm chức aldehyd -CH=O liên kết trực tiếp với nhóm CH3: CH3-CH=O.

Công thức cấu tạo của aldehyt axetic

3. Tính chất hóa lý đặc trưng của aldehyt axetic

2.1 Tính chất vật lý của Acetic Aldehyt – CH3CHO

• Aldehit axetic tồn tại ở trạng thái lỏng, trong suốt, không màu, có mùi trái cây, hơi hăng và độc.
• Hợp chất này dễ bay hơi.
• Hòa tan vô hạn trong nước.
• Nhiệt độ sôi của ethanol: 20 độ C
• Trong khoảng nồng độ từ 4 – 57% thể tích, aldehyt axetic có thể tạo thành hỗn hợp dễ nổ với không khí.

2.2 Tính chất hóa học của Acetic Aldehyt – CH3CHO

• Aldehit axetic phản ứng với Cu(OH)2 và NaOH tạo thành natri axetat, đồng I oxit và nước:

CH3CHO + 2CU(OH)2 + NaOH → CH3COONa + CU2O + 3H2O

• Aldehit axetic phản ứng với H2 tạo thành etanol:

CH3CHO + H2 → CH3CH2OH

• Phản ứng với đồng (II) oxit, sản phẩm thu được là axit axetic, đồng (I) oxit và nước:

2CH3CHO + Cu(OH)2 → CH3COOH + Cu2O + 2H2O

• Phản ứng bạc hóa (phản ứng điển hình nhất của andehit):

CH3CHO +4AgNO3 + 5NH3 → 4Ag + 3CH3COONH4 + 3NH4NO3

• Aldehit axetic phản ứng không hoàn toàn với O2 tạo thành axit axetic:

CH3CHO + ½ O2 (chất xúc tác Mn2+ và nhiệt độ) → CH3COOH

3. Điều chế aldehyt axetic – CH3CHO như thế nào?

Aldehit axetic được điều chế bằng phương pháp nào?

Trong tự nhiên, aldehyt axetic tồn tại trong một số loại quả chín, cà phê,… và được thực vật tổng hợp.

Trong công nghiệp, hợp chất hóa học này thường được điều chế bằng quá trình oxy hóa không hoàn toàn rượu etylic hoặc etylen, theo phương trình phản ứng sau:

• C2H2 + H2O → CH3CHO

(Phương trình này xảy ra trong điều kiện xúc tác là nhiệt độ và HgSO4)

• CH3CH2OH + ½ O2 → CH3CHO + H2O

(Phương trình phản ứng xảy ra ở điều kiện nhiệt độ 500 – 600 độ C)

Ngoài ra, aldehyt axetic còn được điều chế bằng một số phương pháp sau:

• C2H4 + O2 → CH3CHO + H2O

(Phản ứng xảy ra trong điều kiện xúc tác nhiệt độ và HgCl2)

• CH3CH2OH → CH3CHO + H2

(Phản ứng xảy ra ở nhiệt độ từ 260 – 290 độ C)

• CH3COOH + H2 (nhiệt độ) → CH3CHO + H2O
• CH3COOC2H3 + NaOH (nhiệt độ) → CH3COONa + CH3CHO + H2O

4. Ứng dụng phổ biến của aldehyt axetic

Hầu hết các aldehyt axetic được sử dụng để tổng hợp các chất hữu cơ khác, đặc biệt là điều chế axit axetic.

Axit axetic được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như:

• Trong công nghiệp, axit axetic chủ yếu được sử dụng trong sản xuất chất kết dính, mạ sơn, dệt may, cao su, làm chất tẩy cặn vôi, công nghiệp chế biến thực phẩm đóng hộp…
• Trong y học, axit axetic có vai trò giúp hạn chế tình trạng tăng đường huyết sau ăn và giúp làm tan sỏi thận.

Phần lớn aldehyt axetic được dùng để điều chế axit axetic

5. Một số bài tập vận dụng aldehyt axetic

Bài 1. Cho 3 chai thiếu nhãn chứa các chất sau: glycerol, rượu etylic, dung dịch acetic aldehyd. Dùng chất nào sau đây để nhận biết 3 lọ dung dịch không ghi nhãn trên?

1. Dung dịch Cu(OH)2/ OH-
2. Na kim loại
3. Giấy quỳ tím
4. Dung dịch NH3/AgNO3

=> Đáp án: A

Bài 2: Nguồn nguyên liệu chính để sản xuất aldehyt axetic trong công nghiệp hiện nay là:

1. Ethan
2. Ethanol
3. Etylen
4. Axetylen

=> Đáp án: C

Giải thích: Nguồn nguyên liệu chính để sản xuất aldehyd axetic trong công nghiệp hiện nay là ethylene.

Phương trình điều chế:

2CH2=CH2 + O2 PdCl2, CuCl2 → 2CH3CHO

Bài 3: Trong các chất sau, chất nào có nhiệt độ sôi cao nhất?

1. CH3COOH
2. CH3CH2OH
3. CH3CH3
4. CH3CHO

=> Đáp án: A

Giải thích: Axit có nhiệt độ sôi cao hơn rượu có cùng khối lượng phân tử vì phân tử axit tạo thành 2 liên kết hydro. Liên kết hydro giữa các phân tử rượu yếu hơn liên kết hydro giữa các phân tử axit. Vì vậy, chất có nhiệt độ sôi cao nhất là axit CH3COOH.

Bài 4: Để trung hòa 6,72g axit cacboxylic Y (bão hòa, đơn chức) cần dùng 200g dung dịch NaOH 2,24%. Vậy công thức phân tử của Y là gì?

1. HCOOH
2. CH3COOH
3. C3H7COOH
4. C2H5COOH

=> Đáp án: B

Giải thích:

Theo bài toán ta tính được: nNaOH = 0,122 (mol)

Cho chất Y là axit mạch hở, bão hòa

Ta có: nRCOOH = nNaOH = 0,122 mol

=> M = 6,72/ 0,112 = 60

=> Chất Y là CH3COOH

Trên đây là những thông tin mà Trường Chu Văn An muốn cung cấp tới các bạn về acetic aldehyde. Hy vọng bài viết này đã giúp mọi người hiểu rõ hơn về tính chất đặc trưng và ứng dụng quan trọng của hợp chất hóa học này. Nếu bạn còn thắc mắc hãy để lại bình luận bên dưới bài viết, LIVECHEM sẽ giải đáp!

Trường Chu Văn An – đơn vị chuyên cung cấp các sản phẩm hóa chất công nghiệp uy tín, chất lượng

Bên cạnh đó, nếu bạn đang có nhu cầu về hóa chất công nghiệp, cũng như thiết bị phòng thí nghiệm, vui lòng tham khảo sản phẩm qua website Trường Chu Văn An hoặc liên hệ tới hotline: 0826 010 010 để được tư vấn. Đến với LIVECHEM, khách hàng có thể hoàn toàn tin tưởng vào chất lượng sản phẩm cũng như giá cả. Với 20 năm hoạt động trong lĩnh vực hóa chất, Trường Chu Văn An luôn tự hào về sự hài lòng mà mình mang lại cho khách hàng.