Các sự cố thường gặp của contactor và cách kiểm tra 

Công tắc tơ là thiết bị quen thuộc trong hệ thống điện. Tuy nhiên, quá trình lắp đặt và sử dụng contactor dù mọi yếu tố kỹ thuật đều được đảm bảo nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro khiến chúng hoạt động không ổn định. Bài viết dưới đây của chúng tôi sẽ giúp bạn trang bị thêm kiến ​​thức về cách kiểm tra contactor còn sống hay chết và xử lý các sự cố thường gặp với thiết bị này.

Cách kiểm tra contactor bằng đồng hồ vạn năng

Khi contactor ngừng hoạt động, bạn cần kiểm tra xem contactor còn sống hay đã chết. Cách đơn giản nhất là dùng tay nhấn vào nút liên lạc. Nếu nút còn co giãn thì contactor vẫn hoạt động bình thường. Nhưng nếu nút không trở về vị trí ban đầu thì contactor bị hỏng.

Để biết chính xác hơn contactor còn sống hay đã chết, bạn cần sử dụng đồng hồ vạn năng.

Các bước kiểm tra contactor như sau:

Bước 1: Ngắt kết nối nguồn điện được kết nối với contactor và tháo contactor.

Bước 2: Kết nối dây dẫn màu đen từ công tắc tơ với chân COM trên đồng hồ vạn năng và kết nối dây dẫn màu đỏ với ổ cắm Ohms.

Bước 3: Điều chỉnh thang đo điện trở trên đồng hồ vạn năng thành x10

Bước 4: Đặt 2 đầu dò vạn năng ở hai đầu cuộn hút để kiểm tra cuộn hút. Chỉ báo trên cuộn hút thường ghi 220V- 50Hz. Sau đó, bạn quan sát kết quả trên màn hình hiển thị để biết giá trị điện trở của cuộn dây.

Bước 5: Kiểm tra 3 cặp tiếp điểm NO trong mạch điện. Có 2 trạng thái để kết luận contactor còn sống:

• 1 – không nhấn công tắc trên công tắc tơ và chạm đầu dò đo vào 3 cặp tiếp điểm, đồng hồ sẽ hiển thị Ohms vô hạn.
• 2 – Khi nhấn công tắc contactor và chạm đầu dò đo vào 3 cặp tiếp điểm sẽ thấy đồng hồ chỉ 0 Ohms.

Bước 6: Kiểm tra cặp tiếp điểm đóng NC. Ngoài ra còn có 2 trạng thái xuất hiện để kết luận contactor vẫn hoạt động:

• 1 – khi chưa nhấn công tắc contactor, đồng hồ sẽ đọc 0 Ohms.
• 2 – khi công tắc trên công tắc tơ được kích hoạt, đồng hồ sẽ hiển thị vô cực.

Bước 7: Kiểm tra cặp tiếp điểm thường mở (NO) trong mạch điều khiển. Khi không nhấn công tắc contactor, đồng hồ sẽ đọc Ohms vô hạn. Và khi nhấn nút trên contactor, đồng hồ sẽ đọc 0 Ohms. Như vậy các cặp tiếp điểm vẫn hoạt động tốt.

Nếu kết quả kiểm tra bằng đồng hồ vạn năng của bạn trái ngược với các trường hợp trên thì có thể kết luận rằng contactor đã “chết”.

Đọc thêm: Hướng dẫn chi tiết bắt đầu trận đấu từ 3 pha và 1 pha

Các vấn đề thường gặp về contactor và giải pháp

Cuộn dây hút contactor bị cháy

Cháy cuộn dây contactor là một trong những sự cố nghiêm trọng nhất của contactor, có thể gây cháy, nổ và hư hỏng thiết bị.

Trên thực tế, cuộn dây của contactor rất khó cháy, tuy nhiên khi các cuộn dây không được kéo lại với nhau sẽ tạo ra mạch từ không kín, khiến điện áp trong cuộn dây tăng cao, sinh nhiệt và gây cháy nổ. Ngoài ra, điện áp tăng giảm thất thường còn khiến cuộn dây hoạt động không ổn định, sinh nhiệt cao hoặc môi trường lắp đặt ẩm ướt hoặc nhiệt độ quá cao cũng ảnh hưởng đến cuộn hút contactor.

Giải pháp cho trường hợp này là thay contactor, thay vì thay cuộn dây. Ngoài ra, cần định kỳ kiểm tra, vệ sinh sạch sẽ các mạch từ, tiếp điểm, các bộ phận cơ khí và thay thế cuộn dây khi cần thiết.

Công tắc tơ bị cháy

Nguyên nhân gây cháy contactor:

• Nguồn điện đầu vào quá dòng khiến contactor đóng cắt liên tục với công suất lớn gây quá tải điện
• Contactor kém chất lượng, không đảm bảo hoạt động
• Cần gạt đôi bị kẹt, lò xo bị giãn khiến contactor không hút được
• Các thảm họa thiên nhiên như sét, bão, lũ lụt, hỏa hoạn,…

Để giải quyết tình trạng này cần điều chỉnh dòng điện đầu vào phù hợp với thông số định mức của contactor. Trong trường hợp contactor không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật hoặc kém chất lượng thì phải thay thế.

Contactor phát ra tiếng ồn

Nguyên nhân gây ra tiếng ồn của contactor:

• Nguồn điện đầu vào không ổn định hoặc không đạt định mức
• Điện áp dư thừa khi contactor hoạt động (lớn hơn 110% điện áp cuộn dây khi mở và 60% điện áp cuộn dây khi đóng)
• Các mảnh kim loại hoặc thỏi nhựa xuất hiện trong contactor. Contactor bị rỉ sét khi lắp đặt trong môi trường ẩm ướt, có tính axit cao.
• Lắp đặt contactor không trên bề mặt thẳng đứng, có độ dốc lớn hơn 5 độ C, lắp đặt không chắc chắn

Giải pháp xử lý:

• Kiểm tra xem nguồn điện đầu vào của contactor có phù hợp và ổn định không
• Đo điện áp tại các cực nguồn của contactor
• Làm sạch bên trong contactor bằng súng hơi, thay thế các linh kiện bị rỉ sét hoặc thay contactor
• Kiểm tra vị trí lắp đặt contactor và kết nối

Đọc thêm: Sơ đồ khởi động từ đơn, khởi động từ kép

Contactor liên tục hút và nhả ra

Nguyên nhân của contactor hút và nhả liên tục:

• Điện áp đầu vào của contactor thấp hơn định mức
• Cuộn dây hút bị chặn bởi bụi hoặc vật lạ
• Lắp tiếp điểm phụ không đúng sẽ cản trở quá trình đóng mở cuộn dây

Giải pháp:

Cần điều chỉnh điện áp thích hợp cho contactor. Sau đó vệ sinh bên trong thiết bị để loại bỏ bụi bẩn và vật lạ. Kiểm tra vị trí nối dây của contactor với tiếp điểm phụ cùng lúc để sửa bất kỳ lỗi nào.

Contactor không hút

Nguyên nhân của tình trạng:

• Nguồn điện bị gián đoạn
• Nút đóng/mở bị kẹt hoặc hỏng
• Các tiếp điểm chính và phụ bị gỉ do hoạt động lâu ngày hoặc lắp đặt contactor ngoài môi trường

Giải pháp:

Để đảm bảo contactor hút và nhả ổn định, cần đảm bảo nguồn điện đầu vào phù hợp với công suất định mức của contactor và các kết nối chắc chắn, đúng kỹ thuật. Nút ấn đóng mở có thể điều chỉnh hoặc thay thế nếu bị hỏng. Trong trường hợp các bộ phận như tiếp điểm, khớp nối, lò xo… bị rỉ sét thì cần phải thay thế hoặc thay thế contactor khi có quá nhiều linh kiện bị hư hỏng. Ngoài ra, tránh lắp đặt contactor ở môi trường ẩm ướt.

Contactor bật tắt liên tục

Lý do:

• Tiếp điểm chính và tiếp điểm phụ của contactor không được kết nối chắc chắn hoặc bị hư hỏng
• Sụt áp trên điện áp đặt vào cuộn dây A1, A2 của contactor
• Đầu vào cuộn dây A1 tới công tắc tơ được khóa chéo bởi rơle hoặc công tắc tơ khác
• Điện áp lỏng lẻo trong mạch kín của tiếp điểm

Giải pháp xử lý:

Khi contactor “nhảy lambada”, cần phải cách ly nguồn điện của contactor. Sau đó kiểm tra các nguyên nhân nêu trên, bao gồm: trạng thái hoạt động ON hay OFF, đo điện áp cấp vào cuộn A1, A2, kiểm tra khóa chéo cuộn A1,…

Cơ chế đóng mở nhấp nháy

Có 2 nguyên nhân gây ra tình trạng này:

• Nguồn điện vào contactor bị gián đoạn, điện áp không đủ dẫn đến khả năng đóng/mở kém.
• Các tay truyền động bị gãy, kẹt hoặc hệ thống lò xo bị giãn, yếu hoặc hư hỏng trong quá trình sử dụng.

Giải pháp đơn giản nhất là kiểm tra nguồn điện đầu vào của contactor, đảm bảo phù hợp với công suất của thiết bị và sửa chữa hoặc thay thế linh kiện mới.

Liên hệ không hoạt động

Nguyên nhân tiếp điểm không hoạt động thường là do mất pha ở contactor hoặc do động cơ thường xuyên bị quá tải. Ngoài ra, cong vênh danh bạ hoặc mất danh bạ cũng là nguyên nhân xảy ra tình trạng này.

Giải pháp là dùng vôn kế để kiểm tra dây pha của động cơ và cặp tiếp điểm của contactor xem có đóng mở được không. Nếu tiếp điểm bị hỏng thì phải thay thế.

Contactor bị kẹt liên lạc Bật – Tắt

Nguyên nhân: do cặp nút tiếp điểm thường đóng (NC) và thường mở (NO) mất độ đàn hồi sau thời gian dài sử dụng hoặc có thể bị kẹt khiến contactor không kích hoạt khi nhấn nút ON và không đóng được khi nhấn nút OFF.

Giải pháp: thay thế cặp thiết bị nút nhấn ON và OFF

Trên đây là cách kiểm tra và khắc phục các sự cố contactor thường gặp. Để đảm bảo contactor hoạt động hiệu quả và ổn định, ngoài việc thường xuyên kiểm tra, bảo trì, bảo dưỡng linh kiện, lắp đặt contactor ở nơi thoáng mát, ẩm ướt thì bạn cần lựa chọn contactor chính hãng đến từ những thương hiệu uy tín.

Như vậy qua bài viết này chúng tôi đã hướng dẫn cách kiểm tra contactor còn sống hay đã chết, đồng thời liệt kê các sự cố thường gặp của contactor. Để tìm hiểu thêm các kiến ​​thức liên quan đến contactor, bạn có thể truy cập: https://etinco.vn/tin-tuc/kien-thuc/kien-thuc-contactor-ro-le/