Cơ chế của oxy già (H₂O₂) tẩy trắng trong ngành dệt may

Chu Văn An

Cơ chế tẩy trắng bằng hydrogen peroxide (H₂O₂) trong ngành dệt may. Trong quy trình xử lý vải trước khi nhuộm, tẩy trắng là bước không thể thiếu để loại bỏ màu tự nhiên và các tạp chất có trong sợi vải. Trong số các chất tẩy rửa được sử dụng hiện nay, hydrogen peroxide (H₂O₂) được coi là một trong những lựa chọn tối ưu nhờ hiệu quả cao. Khả năng phân hủy sinh học và thân thiện với môi trường. Vậy cơ chế tẩy trắng của hydrogen peroxide là gì? Tại sao chất này lại được sử dụng phổ biến trong ngành dệt may đến vậy? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn trong bài viết sau.

Cơ chế tẩy trắng bằng hydrogen peroxide (H₂O₂) trong ngành dệt may

Tại sao phải tẩy vải trước khi nhuộm?

Ở trạng thái ban đầu, sợi vải (đặc biệt là sợi xenlulo như cotton, lanh, tre) chứa nhiều tạp chất tự nhiên. Chẳng hạn như nhựa bông, sáp, pectin và đặc biệt là các hợp chất tạo màu tự nhiên như carotenoid, flavonoid, tannin… Những chất này không chỉ khiến vải bị ngà hoặc sẫm màu mà còn ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ thuốc nhuộm. Gây ra màu sắc không đồng đều, độ bền kém và thiếu tính thẩm mỹ.

Vì vậy, tẩy trắng là bước bắt buộc để:

• Làm sạch vải, loại bỏ tạp chất hữu cơ.
• Cải thiện độ trắng và độ đồng đều màu sắc của vải.
• Tăng khả năng hấp thụ thuốc nhuộm và hoàn thiện cuối cùng.

Hydrogen peroxide – Chất tẩy trắng tuyệt vời trong dệt may

Hydrogen peroxide (H₂O₂) là chất lỏng không màu có đặc tính oxy hóa mạnh. Đặc biệt hiệu quả trong việc phá vỡ liên kết hóa học của các hợp chất màu hữu cơ. Trong ngành dệt may, H₂O₂ được sử dụng rộng rãi để tẩy trắng các loại vải như:

• Bông
• Lanh
• Viscose
• Polyester trộn với bông

H₂O₂ thường được sử dụng ở nồng độ công nghiệp (30–50%) và cần kết hợp với các chất phụ gia hóa học. Để đạt được kết quả tối ưu trong quá trình làm trắng.

Xem thêm: >>> Hydrogen peroxide có tác dụng tốt cho bể bơi

Cơ chế tẩy trắng của hydrogen peroxide – Phân tích chi tiết

Cơ chế phản ứng phân hủy hydrogen peroxide tạo oxy hoạt động

Khi đun nóng trong môi trường kiềm (pH 10–11). Hydrogen peroxide phân hủy để tạo ra oxy hoạt động (oxy mới sinh – [O]) bằng phản ứng sau:

H2O2→H2O+[O]\text{H} _2\text{O} _2 \rightarrow \text{H__2\text{O} + [O]H2​O2​→H2​O+[O]

Oxy nguyên tử này là một chất oxy hóa mạnh. Có khả năng tấn công trực tiếp vào các phân tử hữu cơ có cấu trúc màu, phá vỡ chúng thành chất không màu.

Cơ chế của hydrogen peroxide Quá trình oxy hóa các hợp chất màu

Tấn công oxy hoạt động:

• Liên kết đôi C=C trong cấu trúc của sắc tố thực vật.
• Các nhóm chức (–OH, –CHO, –COOH) của polyphenol, flavonoid, tannin,…

Kết quả:

• Các hợp chất có màu bị phá vỡ, cấu trúc của chúng thay đổi → chúng trở nên không màu hoặc nhạt màu.
• Các tạp chất hữu cơ bị phân hủy thành các phân tử nhỏ hơn dễ dàng được rửa sạch khỏi bề mặt vải.
• Sau khi tẩy, vải trở nên sạch, trắng sáng, mềm mại và dễ nhuộm hơn.

Ứng dụng dệt may của H2O2

Cơ chế tác dụng phụ của hydrogen peroxide cần được kiểm soát

Nếu điều kiện phản ứng không được kiểm soát tốt (quá nhiệt, pH quá cao, thiếu chất ổn định). Hydrogen peroxide có thể làm hỏng sợi vải do phản ứng oxy hóa quá mức, dẫn đến sợi vải giòn và rách vải.

Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả tẩy trắng bằng H₂O₂

pH của dung dịch

Môi trường hơi kiềm (pH 10–11) là điều kiện lý tưởng để H₂O₂ phân hủy chậm và ổn định. Tạo ra oxy hoạt động không gây phản ứng mạnh, đảm bảo an toàn cho sợi vải.

Nhiệt độ

Nhiệt độ xử lý thường là 80–100°C. Nhiệt độ càng cao thì tốc độ phản ứng phân hủy H₂O₂ càng nhanh → hiệu quả tẩy trắng càng cao. Nhưng bạn cần phải kiểm soát nó để không làm hỏng vải.

Xem thêm: >>> Tác dụng của Hydrogen Preoxide trong đời sống, sức khỏe và xử lý bể bơi

Thời gian xử lý

Thời gian thường kéo dài từ 30–60 phút tùy theo loại vải và độ trắng mong muốn.

Chất ổn định và phụ gia

• Chất ổn định (ví dụ natri silicat, magie silicat): giúp H₂O₂ phân hủy chậm. Tránh những phản ứng đột ngột gây bọt mạnh và làm hư hỏng sợi vải.
• Chất hoạt động bề mặt: giúp tách tạp chất ra khỏi bề mặt sợi.
• Chất kiềm (NaOH): điều chỉnh pH đến mức thích hợp cho phản ứng.

Ưu điểm nổi bật của hydrogen peroxide trong tẩy trắng vải

• Thân thiện với môi trường: sản phẩm phân hủy chỉ có nước và oxy – không gây ô nhiễm.
• Không gây ố vàng vải như tẩy bằng clo.
• Không tạo ra sản phẩm phụ độc hại như Dioxin (so với chất tẩy rửa gốc halogen).
• Phù hợp với nhiều loại vải và yêu cầu về màu sắc đầu ra.

Kết luận

Cơ chế tẩy trắng của hydrogen peroxide trong ngành dệt may là một quá trình oxy hóa hiệu quả. Giúp loại bỏ tạp chất và làm trắng sợi vải một cách an toàn, thân thiện với môi trường. Nhờ đặc tính oxy hóa mạnh nên dễ kiểm soát và không gây hại cho môi trường. H₂O₂ ngày càng được sử dụng nhiều trong các nhà máy dệt hiện đại. Đặc biệt trong bối cảnh ngành dệt may đang chuyển đổi theo hướng sản xuất xanh, bền vững và tiết kiệm năng lượng.

Vũ Hoàng tự hào là nhà phân phối chính thức sản phẩm Oxygen – HYDROGEN PEROXIDE H2O2 50% – Hàn Quốc tại Việt Nam. Với 24 năm kinh nghiệm, chúng tôi cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm chất lượng cao và dịch vụ chuyên nghiệp.

Liên hệ với chúng tôi

Vũ Hoàng hân hạnh được phục vụ và đồng hành cùng bạn trong mọi nhu cầu về hóa chất. Hãy liên hệ với chúng tôi để nhận được sự tư vấn và hỗ trợ tốt nhất về sản phẩm Oxygen – HYDROGEN PEROXIDE H2O2 50% Hàn Quốc.