Cực quang và những điều thú vị có thể bạn chưa biết

Chu Văn An

Cực quang Na Uy, cực quang Iceland và Bắc cực quang luôn khiến cộng đồng khoa học phải ngưỡng mộ. Vậy cực quang là gì và nó có gì đặc biệt? Hãy cùng Vietchem tìm hiểu trong bài viết này để hiểu rõ hơn về hiện tượng khoa học độc đáo này nhé.

1. Cực quang là gì?

Aurora trong tiếng Anh là cực quang – một hiện tượng quang học đặc trưng bởi sự hiển thị đầy màu sắc của ánh sáng bầu trời vào ban đêm. Các dải cực quang xuất hiện do sự tương tác của các hạt tích điện trong gió mặt trời với bầu khí quyển phía trên của hành tinh.

Aurora trong tiếng Anh là cực quang

Những dải sáng này sẽ liên tục di chuyển và thay đổi. Từ đó tạo nên những cực quang có hình dạng như những dải lụa nhiều màu sắc trên bầu trời buổi tối. Vì vậy, chúng trở nên nổi bật hơn trong đêm tối. Hiện nay, cực quang được coi là một hình ảnh tuyệt đẹp của thiên nhiên khiến bất cứ ai cũng phải trầm trồ.

2. Quá trình hình thành cực quang và đặc điểm của nó

2.1. Cực quang được hình thành như thế nào?

Cực quang là kết quả của sự xáo trộn trong từ quyển do tác động của gió mặt trời. Các nhiễu loạn xuất hiện do sự tăng tốc nhanh chóng của gió mặt trời từ các lỗ vành nhật hoa, kết hợp với tác động từ sự phóng năng lượng của chính quầng nhật hoa.

Những nhiễu loạn này sẽ làm cho quỹ đạo của các hạt plasma từ quyển bị nhiễu loạn. Các hạt plasma được đề cập chủ yếu là proton và electron, kết tủa vào tầng khí quyển phía trên – còn được gọi là tầng nhiệt điện.

Hình ảnh giải thích sự hình thành cực quang trên bầu trời

Kết quả ở đây là sự ion hóa và kích thích các thành phần khí quyển có khả năng phát ra ánh sáng có nhiều màu sắc phức tạp khác nhau. Hình dạng của cực quang xuất hiện trong các dải xung quanh của cả hai cực cũng phụ thuộc cụ thể vào lượng gia tốc truyền cho các hạt kết tủa.

Các hạt mang năng lượng từ mặt trời khi đi vào bầu khí quyển trái đất với tốc độ cực cao sẽ tương tác với khí quyển. Tạo ra những dải ánh sáng đầy màu sắc đẹp mắt trên bầu trời như chúng ta đã thấy.

2.2. Đặc điểm nổi bật của cực quang là gì?

Cực quang sáng nhất ở phần đuôi của vệt

Trong thời gian hoạt động của mặt trời thấp, các vùng cực quang sẽ dịch chuyển về phía cực. Trong thời gian mặt trời hoạt động mạnh, cực quang đôi khi kéo dài đến vĩ độ trung bình trong chu kỳ của chúng.

Cụ thể, cực quang đã được quan sát ở xa về phía nam tới vĩ độ 40 độ trên lãnh thổ Hoa Kỳ. Cực quang thường xuất hiện ở độ cao khoảng 100km trên bầu trời. Tuy nhiên, phạm vi xuất hiện của cực quang có thể từ 80km – 250km.

Cực quang thường xuất hiện ở đâu trên trái đất?

Cực quang rực rỡ nhất ở hai cực trái đất

Cực quang thường được nhìn thấy ở các vùng cực thấp. Giống như Bắc Cực và Nam Cực. Để săn cực quang, người ta cũng thường tới 2 khu vực này để xem những màn trình diễn ánh sáng tuyệt vời trên bầu trời.

Khi nào là thời điểm tốt nhất để ngắm cực quang?

Hàng năm, thời điểm đẹp nhất để các nhà thám hiểm ngắm cực quang là tháng 4 và tháng 9 hàng năm. Để ngắm cực quang đẹp và hùng vĩ, trong thời gian này mọi người nên đến Bắc Cực hoặc Nam Cực. Trong ngày, thời điểm cực quang xuất hiện nhiều nhất là từ 21h đến 3h sáng hôm sau.

Điều kiện để xem cực quang tốt nhất

Khi săn cực quang, người ta thường chú ý đến lịch âm cũng như điều kiện thời tiết tại khu vực. Vào những ngày trăng trong, trăng tròn thường có ánh sáng rực rỡ chiếu sáng bầu trời đêm và ảnh hưởng đến cực quang. Những ngày nhiều mây cũng là lúc bạn nên ở nhà, ánh sáng của cực quang không thể xuyên qua mây nên bạn sẽ không nhìn thấy được.

Những ngày không mây, không trăng là điều kiện tốt nhất để săn cực quang

3. Một số câu hỏi liên quan đến hiện tượng cực quang

3.1. Các hành tinh khác có cực quang không?

Cực quang không chỉ xuất hiện trên trái đất mà nó còn là hiện tượng ánh sáng. Hầu hết các hành tinh trong hệ mặt trời, các vệ tinh tự nhiên và thậm chí cả các sao lùn nâu, sao chổi xung quanh hệ mặt trời cũng thường xuyên xuất hiện cực quang.

Các nhà khoa học đã chứng minh rằng nếu hành tinh nào có bầu khí quyển và từ trường thì đều có thể xuất hiện cực quang. Bằng máy móc hiện đại, con người còn ghi lại được những hình ảnh cực quang ấn tượng tại Sao Mộc và Sao Thổ.

3.2. Cực quang có ảnh hưởng tới sức khỏe người xem không?

Hiện tại, chưa có nghiên cứu nào chứng minh tác động tiêu cực của cực quang tới sức khỏe người xem. Tuy nhiên, một số hồ sơ cho thấy tác động tiêu cực của cực quang đối với tầng ozone. Chính vì vậy mà các nhà khoa học rất lo lắng khi cực quang xuất hiện nhiều và liên tục.

Các nhà khoa học đang đặt ra nhiều câu hỏi về tác động của hiện tượng cực quang tới tầng ozone

Như vậy, Vietchem đã giúp các bạn tìm hiểu cực quang là gì và những điều liên quan đến cực quang. Hy vọng những thông tin này hữu ích và giúp bạn hiểu rõ hơn về một hiện tượng tự nhiên độc đáo.