Dầu mazut (FO) là gì? Ứng dụng trong đời sống?

Chu Văn An

Dầu nhiên liệu là nhiên liệu đốt được sử dụng trong nồi hơi, lò nung hoặc làm nhiên liệu để vận hành tàu thủy. Vậy dầu mazut có nguồn gốc từ đâu, tính chất của nó là gì và chúng được ứng dụng như thế nào trong đời sống? Hãy giải đáp thắc mắc của chúng tôi qua bài viết dưới đây:

1. Dầu mazut là gì? Nguồn gốc của dầu nhiên liệu

Dầu nhiên liệu có tên tiếng Anh là Fuel oil. Chúng còn được gọi là dầu nhiên liệu hoặc dầu FO. Đây là loại nhiên liệu được sử dụng phổ biến trong các lò vận hành.

Dầu nhiên liệu là một hợp chất hydrocarbon, có nguồn gốc từ dầu mỏ. Đây là sản phẩm của quá trình chưng cất phân đoạn dầu thô parafin và nhựa đường ở áp suất khí quyển và trong chân không. Chúng ta sẽ thu được dầu mazut ở nhiệt độ từ 250 – 300 độ C trong quá trình chưng cất.

Dầu FO là gì?

2. Đặc tính của dầu nhiên liệu

Một số đặc tính chung của dầu nhiên liệu bao gồm:

• Tồn tại ở dạng chất lỏng màu đen.
• Thành phần chính của dầu nhiên liệu là cặn từ quá trình chưng cất dầu thô.
• Nhiệt độ sôi của dầu nhiên liệu tương đối cao, từ 200 độ C trở lên, thậm chí có thể lên tới trên 300 độ C.

Ngoài ra, mỗi loại dầu FO sẽ có những đặc tính riêng phù hợp với mục đích sử dụng và kỹ thuật sử dụng để mang lại kết quả tốt nhất.

Dầu nhiên liệu là chất lỏng màu đen

3. Dầu nhiên liệu được phân loại như thế nào?

Dầu nhiên liệu thường được chia thành hai loại: dầu nhiên liệu nặng và dầu nhẹ:

• Dầu nhiên liệu nhẹ (FO nhẹ): Nhiệt độ sôi từ 200 – 300 độ C, tỷ trọng 0,88 – 0,92.
• Dầu nhiên liệu nặng (FO nặng): Có nhiệt độ sôi từ 320 độ C trở lên với tỷ trọng từ 0,92 – 1,0 trở lên.

Ngoài ra, có thể phân loại dầu FO dựa trên độ nhớt và hàm lượng lưu huỳnh như sau:

Quy trình chưng cất phân đoạn dầu mỏ

4. Tiêu chí chất lượng dầu nhiên liệu tại Việt Nam

Dưới đây là các chỉ tiêu chất lượng của dầu nhiên liệu theo tiêu chuẩn ISO 6239:2002

Trong đó:

• Nhiệt trị: Lượng nhiệt sinh ra khi đốt cháy 1 đơn vị nhiên liệu.
• Hàm lượng lưu huỳnh là chỉ tiêu đánh giá độ ăn mòn của nhiên liệu đối với dầu FO nhẹ và là chỉ tiêu đánh giá ảnh hưởng của lưu huỳnh đến chất lượng thép của dầu FO nặng. Hàm lượng lưu huỳnh trong dầu nhiên liệu càng thấp thì chất lượng dầu càng tốt.
• Độ nhớt: Đối với dầu FO nhẹ giúp đánh giá khả năng đốt cháy hoàn toàn của nhiên liệu, đồng thời chỉ ra các điều kiện đóng gói, vận chuyển nhiên liệu cũng như tính toán mức độ gia nhiệt trước khi phun vào lò đốt. dầu FO nặng.
• Điểm đông và điểm sương: Thông số này giúp xác định giới hạn nhiệt độ vận chuyển nhiên liệu từ bể chứa vào lò.
• Nước và tạp chất cơ học: Hai yếu tố này ảnh hưởng đến tính năng hoạt động của dầu, khả năng gây bẩn và tắc nghẽn đường ống.

5. Dầu mazut dùng để làm gì?

Dầu nhiên liệu là nhiên liệu được đốt trong lò đốt bay hơi hoặc ống khói trong các nhà máy điện hoặc nhà máy công nghiệp cần lượng nhiệt lớn. Một ứng dụng khác của dầu nhiên liệu là làm nguồn nhiên liệu cho tàu vận tải biển.

Dầu FO là nhiên liệu vận hành tàu

Hiện nay, ngoài dầu FO, các nhà máy đang sử dụng dầu FO-R (Fuel Oils – Rubber). Đây là sản phẩm chính của quy trình sản xuất nhiên liệu từ cao su phế thải theo công nghệ Nhật Bản. Xu hướng chuyển sang sử dụng dầu FO-R ngày càng gia tăng do dầu FO-R có nhiều ưu điểm vượt trội so với dầu FO thông thường, bao gồm:

• Giá dầu FO-R thấp hơn giúp tiết kiệm chi phí vận hành.
• Độ nhớt và điểm chớp cháy cũng như hàm lượng nước và tạp chất của dầu FO-R thấp hơn nên dễ cháy hơn.
• Hàm lượng lưu huỳnh trong dầu FO-R chỉ 0,6%, thấp hơn nhiều so với dầu FO là 2,0 hoặc 3,5; Giúp giảm sự ăn mòn thiết bị.
• Dầu FO-R có thể sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau mà không cần thay đổi thiết bị đốt, chỉ cần thay đổi các thông số trên đầu đốt.
• Khi trộn dầu FO và FO-R để đổ, dầu FO sẽ bị đốt cháy trước (do có tỷ trọng cao hơn nên sẽ nằm ở phía dưới). Khi dầu FO cháy xong nhiệt độ đốt dầu sẽ giảm xuống để chuyển sang đốt dầu FO-R. Khi đó chúng ta có thể tắt hoàn toàn máy khuếch tán tinh dầu để tiết kiệm chi phí.

6. Ảnh hưởng của dầu mazut đến môi trường và sức khỏe con người

Dầu nhiên liệu là sản phẩm có nguồn gốc từ nhiên liệu hóa thạch và có thể gây hại cho môi trường và con người nếu sử dụng không đúng cách.

• Dầu nhiên liệu có chứa lưu huỳnh nên sản phẩm sau khi đốt sẽ tạo ra SO2 là loại khí có hại cho môi trường.
• Tiếp xúc với dầu nhiên liệu có thể gây tổn thương đường hô hấp, gây viêm mũi họng, viêm phế quản và có thể gây viêm phổi. Nghiêm trọng hơn, dầu nhiên liệu là tác nhân tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư.

Để tránh những tác hại của dầu nhiên liệu đến sức khỏe con người cũng như môi trường, cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định trong quá trình sử dụng và có biện pháp đảm bảo an toàn cho người lao động.

7. Những lưu ý khi sử dụng và bảo quản dầu nhiên liệu

Đảm bảo an toàn khi vận chuyển xăng dầu

Khi sử dụng và bảo quản dầu nhiên liệu cần lưu ý những điều sau:

• Dầu nhiên liệu cần được bảo quản trong thùng phuy chuyên dụng và thùng chứa chất lỏng có nắp đậy kín. Tránh làm rơi, rò rỉ dầu trong quá trình vận chuyển, tránh gây ô nhiễm môi trường.
• Trong quá trình sử dụng và vận chuyển dầu nhiên liệu phải đảm bảo tuân thủ các tiêu chí về cháy, nổ: Bảo quản ở nơi thông thoáng, kiểm soát nhiệt độ kho, cấm cháy, hút thuốc; Không sử dụng các thiết bị có khả năng phát ra tia lửa điện, thiết bị viễn thông để đảm bảo an toàn tại kho, khu khai thác dầu.
• Cần trang bị các thiết bị bảo hộ cho người lao động như quần áo bảo hộ, găng tay, khẩu trang, khẩu trang trong quá trình tiếp xúc, sử dụng dầu nhiên liệu.
• Nếu chẳng may dầu nhiên liệu dính vào da, mắt, quần áo, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế gần nhất và có biện pháp xử lý kịp thời.

Bài viết trên tổng hợp những kiến ​​thức chung về dầu mazut để giúp người đọc hiểu rõ hơn về bản chất, đặc điểm và ứng dụng của loại nhiên liệu quen thuộc trong cuộc sống của chúng ta. Nếu độc giả muốn tìm hiểu thêm về các hợp chất hóa học thú vị khác, đừng quên đọc bài viết của chúng tôi trên website vietchem.com.vn