Fomalin là chất gì? Tính chất, ứng dụng trong đời sống

Chu Văn An

Bạn đã từng nghe đâu đó về formalin có tác dụng ngâm cơ thể nhưng bạn chưa hiểu hết về hợp chất này. Bài viết dưới đây ENGCHEM sẽ tổng hợp tất cả những thông tin về formalin giúp bạn có cái nhìn toàn diện nhất về hợp chất này.

1. Formalin là gì?

Formalin còn được gọi là Formaldehyde, dung dịch formalin, metan, methylaldehyde…. Nó là aldehyt đơn giản nhất được tạo thành từ hydro, carbon và oxy với công thức HCHO. Công thức cấu tạo của hợp chất này như sau:

Formaldehyde là một chất tự nhiên có thể tìm thấy trong khí quyển, khói từ đám cháy, khí thải xe hơi và khói thuốc lá. Một lượng nhỏ được tạo ra trong quá trình trao đổi chất bình thường ở hầu hết các sinh vật, bao gồm cả con người. Hiện nay, nó được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau.

Formalin là gì?

2. Tính chất lý hóa của formalin

Đặc điểm của formalin như sau:

2.1. Tính chất vật lý của formalin

Formaldehyde có thể tồn tại ở nhiều dạng khác nhau dưới dạng khí, chất hòa tan trong nước hoặc các dung môi khác.

– Khi ở dạng khí không màu, có mùi khó chịu, gây ngạt thở, dễ cháy, gây kích ứng mắt mũi và các tác dụng kích ứng khác.

– Tồn tại ở dạng dung dịch với nồng độ 35-38% khối lượng và lượng metanol khác nhau và được gọi là dung dịch formalin. Nó là một chất lỏng trong suốt không màu hoặc gần như không màu, có mùi đặc biệt khó chịu, có thể gây kích ứng màng nhầy của mũi và cổ họng; Nếu để lâu ở nơi lạnh sẽ dễ bị đục.

– Chất rắn chứa hàm lượng formaldehyde khác nhau, có thể là paraformaldehyde (polyme có công thức HO(CH2O)xH), có màu trắng, mùi hăng nhẹ.

Một số tính chất vật lý của Formalin

2.2. Tính chất hóa học của formalin

• Formaldehit phản ứng với bazơ:

Phản ứng với natri hydroxit để tạo thành natri formate và metanol. Phương trình hóa học được đưa ra dưới đây:

2HCHO + NaOH → HCOONa + CH3OH

Phản ứng với amoniac tạo thành formamidin và nước. Phương trình hóa học được đưa ra dưới đây:

6HCHO + 4NH 3 → (CH2 )6N4 + 6H2O

• Dung dịch Formalin tham gia phản ứng trùng hợp và hydrat hóa:

Formaldehyde trong dung dịch nước có chất xúc tác có thể thực hiện phản ứng ngưng tụ aldol để tạo thành polyme. Nồng độ formalin càng cao thì sự chuyển trạng thái sau phản ứng trùng hợp càng lớn.

• Phản ứng oxy hóa: Formaldehyde dễ bị oxy hóa bởi oxy trong khí quyển thành axit formic.
• Hydroxymethyl hóa và cloromethyl hóa:

Formaldehyd phản ứng với nhiều hợp chất, dẫn đến phản ứng hydroxymetyl hóa sau:

3 CH2O + 3 H2S → (CH2S)3 + 3 H2O

• Phản ứng Cannizzaro:

Formalin với sự có mặt của chất xúc tác bazơ để tạo ra axit formic và metanol.

3. Chuẩn bị formalin như thế nào?

Formalin được điều chế theo nhiều cách khác nhau dưới đây:

3.1. Trong phòng thí nghiệm

Formaldehyde được điều chế bằng cách cho hơi metanol trong không khí đi qua dây bạch kim nóng.

3.2. Trong công nghiệp

Formalin được hình thành chủ yếu bằng quá trình oxy hóa metanol ở pha hơi và thường được bán dưới dạng formalin, dung dịch nước 37%. Các chất xúc tác thường được sử dụng là Ag, sắt(III) oxit, sắt molypden oxit…

Các phương trình hóa học như sau:

2 CH3OH + O2 → 2 CH2O + 2 H2O

CH3OH → CH2O + H2

4. Ứng dụng phổ biến của formalin

Formaldehyde được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp, nông nghiệp và các sản phẩm thương mại. Một số ứng dụng chính của formalin như sau:

– Dung dịch formalin dùng để ngâm xác động vật hoặc xác người để giữ nguyên hình dạng ban đầu.

– Trong công nghiệp sản xuất nhựa: Chủ yếu dùng để sản xuất urê-formaldehyde và phenol-formaldehyde dùng làm lõi, khuôn cho các xưởng đúc.

– Trong nông nghiệp và y học: Dùng làm thuốc sát trùng, diệt nấm, khử trùng và bảo quản.

– Formaldehyde được sử dụng để sản xuất nhiều loại sản phẩm, đặc biệt là vật liệu xây dựng như keo dán gỗ dán.

– Công nghiệp sơn: Formaldehyde là tiền chất của các loại rượu đa chức năng như pentaerythritol dùng để sản xuất sơn. Ngoài ra, các dẫn xuất formaldehyde khác bao gồm methylene diphenyl diisocyanate, một thành phần quan trọng trong sơn.

Formalin dùng để ngâm xác động vật

5. Formalin có độc không?

Formaldehyd là một trong những hóa chất được nghiên cứu kỹ lưỡng nhất được sử dụng hiện nay và tác dụng độc hại của nó là chủ đề nghiên cứu của nhiều chuyên gia.

– Tiếp xúc với da/mắt:

Mắt tiếp xúc với hơi formaldehyde gây kích ứng và chảy nước mắt. Tùy thuộc vào nồng độ, dung dịch formaldehyde có thể gây khó chịu và kích ứng thoáng qua hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng hơn, bao gồm đục giác mạc và giảm thị lực.

– Khi nuốt phải:

Nuốt phải ít nhất 30 mL dung dịch chứa 37% formalin đã được báo cáo là gây tử vong ở người lớn. Nuốt phải gây tổn thương ăn mòn niêm mạc ruột, buồn nôn, nôn, đau, chảy máu và thủng đường tiêu hóa…

Tác dụng toàn thân của formaldehyde chủ yếu là do quá trình chuyển hóa của nó thành formate và có thể bao gồm nhiễm toan chuyển hóa, sốc tuần hoàn, suy hô hấp và suy thận cấp.

Tiếp xúc lâu dài với formalin có thể gây ung thư như ung thư vòm họng, ung thư xoang và phát triển bệnh bạch cầu…

Độc tính của formalin

6. Những lưu ý khi sử dụng Formalin

Do có nguy cơ gây hại cho cơ thể nên việc sử dụng formalin cần chú ý để đảm bảo an toàn. Một số lưu ý khi sử dụng như sau:

– Khi sử dụng phải mặc quần áo bảo hộ, đeo găng tay và bảo vệ mặt/mắt bằng các dụng cụ thích hợp.

– Trong trường hợp không may xảy ra tai nạn, hãy đến ngay cơ sở y tế để được điều trị thích hợp.

– Ở dạng khí rất dễ cháy nổ nên chỉ sử dụng ở nơi thông thoáng và sử dụng các thiết bị phòng ngừa thích hợp.

– Trường hợp không sử dụng hết nên bảo quản trong hộp kín chuyên dụng, tránh xa nguồn lửa, nguồn nhiệt và ánh nắng mặt trời.

Trên đây là những thông tin cơ bản về formalin. Hy vọng bài viết này có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về hợp chất cũng như cách sử dụng để đảm bảo an toàn. Nếu bạn có thêm thắc mắc hoặc muốn tìm hiểu về các hợp chất hóa học khác, đừng bỏ lỡ các bài viết chúng tôi đăng tải trên website vietchem.com.vn.