Hiện tượng phú dưỡng là gì? Nguyên nhân, hậu quả và cách ngăn chặn phú dưỡng

Chu Văn An

Hiện tượng phú dưỡng gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho môi trường cũng như sức khỏe và sự sống của các sinh vật dưới nước. Vậy hiện tượng phú dưỡng là gì, nguyên nhân thực sự và cách phòng ngừa? Để hiểu rõ hơn về hiện tượng này, đừng bỏ qua những thông tin Vietchem chia sẻ dưới đây.

1. Hiện tượng phú dưỡng là gì?

Hiện tượng phú dưỡng hay phú dưỡng là tình trạng các hồ, sông tiếp nhận quá nhiều nguồn chất thải có chứa các chất dinh dưỡng như Phốt pho và Nitơ. Điều này đã khiến khả năng tự điều chỉnh của ao bị mất kiểm soát. Khi đó, dư thừa chất dinh dưỡng sẽ dẫn đến thực vật thủy sinh và tảo phát triển quá mức.

Hiện tượng phú dưỡng là hiện tượng rất phổ biến ở ao hồ

Đặc điểm mà bạn có thể nhận biết hiện tượng phú dưỡng là nước ao nuôi có màu xanh của tảo hoặc cá chết nổi trên mặt nước. Nếu vấn đề này không được xử lý sẽ ngày càng nghiêm trọng và gây ô nhiễm môi trường.

2. Nguyên nhân gây ra hiện tượng phú dưỡng là gì?

Hiện tượng phú dưỡng là hiện tượng tự nhiên nhưng do tác động của con người nên quá trình này được đẩy nhanh hơn. Sở dĩ vấn đề này trở nên nghiêm trọng hơn là vì:

2.1. Lượng phân bón tích lũy trong nông nghiệp

Phân bón là yếu tố không thể thiếu trong nông nghiệp giúp cây trồng phát triển. Nhiều người cho rằng càng bón nhiều phân thì cây càng phát triển tốt. Tuy nhiên, thực vật chỉ hấp thụ một phần còn lại sẽ chảy ra ao, hồ, sông.

Dư lượng phân bón này khi vào nước sẽ gây ra nhiều vấn đề. Nó không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng nước mà còn phá hủy sự cân bằng sinh thái của môi trường nước.

2.2. Nước thải chưa qua xử lý từ hoạt động sinh hoạt và chăn nuôi

Nước thải từ hoạt động sản xuất, sinh hoạt, chăn nuôi chưa qua xử lý được thải ra môi trường. Đây là một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng phú dưỡng. Hành động này không chỉ gây ô nhiễm mà còn kéo theo nhiều chất thải độc hại khác như kim loại nặng, dầu mỡ,…

Nước thải chưa qua xử lý từ hoạt động

2.3. Hiện tượng trượt lở và xói mòn

Ngoài những nguyên nhân trên, các hiện tượng như xói mòn, trượt lở đất cũng là nguyên nhân gây ra hiện tượng phú dưỡng. Khi xảy ra hiện tượng lở đất, xói mòn, chất dinh dưỡng sẽ bị hút từ đất vào nước. Điều này dẫn đến sự tích tụ ngưng tụ quá mức gây ra nhiều vấn đề trong việc cung cấp nước.

3. Tác động của hiện tượng phú dưỡng là gì?

Khi hiện tượng phú dưỡng xảy ra sẽ có những tác động tiêu cực đến môi trường, hệ sinh thái và con người.

3.1. Gây mùi hôi và ảnh hưởng đến thẩm mỹ xung quanh

Hiện tượng phú dưỡng sẽ khiến nguồn nước có mùi hôi thối, gây khó chịu cho môi trường sống xung quanh. Cuộc sống của người dân tại khu vực đó sẽ phần nào bị ảnh hưởng, đặc biệt là sức khỏe. Chưa dừng lại ở đó, khi dư thừa chất dinh dưỡng còn khiến các loại thảo mộc phát triển, khiến xuất hiện những mảng xanh nổi trên mặt nước. Điều này gây mất cảnh quan sông, ao, hồ, môi trường và ảnh hưởng đến hoạt động du lịch, tham quan. Ngoài ra, sinh vật trong nhà không còn môi trường sống phù hợp nên dễ mắc bệnh và tử vong.

Gây ra mùi hôi xung quanh

3.2. Giảm chất lượng và oxy trong nước

Hiện tượng phú dưỡng có nghĩa là chất dinh dưỡng tăng lên và thực vật dưới nước sẽ phát triển mạnh. Chúng sẽ tiêu thụ một lượng lớn oxy để thực hiện quá trình quang hợp, làm giảm lượng oxy trong nước. Hậu quả của việc này là cá, tôm và các động vật thủy sinh khác sẽ thiếu oxy để phát triển và sinh sản. Ngoài ra, chất lượng nguồn nước cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

3.3. Mất cân bằng hệ sinh thái nước

Khi tảo phát triển quá mức sẽ gây mất cân bằng hệ sinh thái nước. Tảo ăn hết chất dinh dưỡng, tạo ra khoảng trống trong chuỗi thức ăn. Những sinh vật yếu hơn sẽ khó phát triển vì phải cạnh tranh nguồn thức ăn.

3.4. Nguồn phát triển của ruồi, muỗi và vi sinh vật

Khi môi trường nước có vấn đề sẽ là nguồn để vi sinh vật gây bệnh phát triển. Những người sống quanh khu vực này sẽ bị ảnh hưởng sức khỏe nếu vô tình sử dụng nguồn nước ngầm bị ô nhiễm. Các vấn đề về hô hấp rất phổ biến ở những người sống ở khu vực phú dưỡng.

4. Cách phòng ngừa và điều trị hiện tượng phú dưỡng

Để ngăn chặn hiện tượng phú dưỡng, cần có biện pháp kiểm soát và ngăn chặn hiện tượng này.

4.1. Sử dụng phân bón hóa học vừa phải

Đây là giải pháp giúp ngăn ngừa hiện tượng phú dưỡng xảy ra. Bạn chỉ nên sử dụng phân bón khi cần thiết và ưu tiên phân hữu cơ thay vì phân hóa học. Phân bón chỉ nên được sử dụng vào thời điểm thích hợp với mùa vụ để giảm sự rửa trôi vào nước.

Hạn chế sử dụng phân bón hóa học

4.2. Thi công xây dựng các công trình xử lý nước thải

Hệ thống xử lý nước thải được xây dựng sẽ giúp mọi người có một không gian sống trong lành và an toàn. Phần lớn nước thải đều xuất phát từ hoạt động sản xuất và sinh hoạt nên việc xây dựng cơ sở xử lý là cần thiết để tránh thải ra môi trường tự nhiên.

4.3. Xây dựng bể biogas để xử lý

Đối với nước thải chăn nuôi cần xây dựng bể biogas để xử lý. Điều này sẽ giúp giảm tác động tiêu cực đến môi trường.

Trên đây là những thông tin được chia sẻ giúp bạn hiểu rõ hơn về hiện tượng phú dưỡng là gì và những thông tin liên quan. Hy vọng sau khi được tư vấn, mỗi người sẽ rút ra được những bài học thiết thực giúp bảo vệ môi trường nước nói riêng và môi trường sống nói chung.