Khử khuẩn là gì? Các phương pháp khử khuẩn phổ biến hiện nay

Chu Văn An

Xung quanh chúng ta ngày nay có rất nhiều vi khuẩn, vi sinh vật, các chất độc hại bám vào đồ vật, cơ thể con người, trong không khí… Chúng là nguyên nhân gây hư hỏng thực phẩm cũng như nhiều bệnh tật cho con người… Vì vậy, khử trùng là biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người. Hãy cùng vietchem tìm hiểu khử trùng là gì? Các phương pháp khử trùng phổ biến hiện nay.

1. Khử trùng là gì?

Khử trùng là phương pháp làm sạch và tiêu diệt các vi sinh vật gây hại bám vào đồ vật, cơ thể con người hoặc trong môi trường sống của chúng ta. Phương pháp khử trùng có thể tiêu diệt được các vi sinh vật gây hại nhưng không thể tiêu diệt được bào tử vi khuẩn.

Khử trùng là gì?

Khử trùng được chia thành 3 cấp độ, bao gồm:

• Khử trùng mức độ cao: Áp dụng cho các trường hợp khử trùng các dụng cụ y tế đưa vào cơ thể người như ống nội soi thanh quản, ống soi khí quản, ống thông dạ dày… Các phương pháp thường thực hiện Cách tốt nhất là đun sôi dụng cụ hoặc sử dụng hóa chất khử trùng. Phương pháp này tiêu diệt hầu hết các vi sinh vật và có thể tiêu diệt bào tử trong một số điều kiện đặc biệt, được kiểm soát bởi thời gian, áp suất, nhiệt độ và độ ẩm.
• Khử trùng ở mức độ trung bình: Áp dụng cho các dụng cụ y tế có tiếp xúc bên ngoài với con người (như kéo, nhiệt kế, ống nghe…) hoặc các dụng cụ sử dụng hàng ngày như bát đĩa, đũa, cốc,… Ở mức độ trung bình có thể gây tử vong M.tuberculosis, vi khuẩn sinh dưỡng, một số virus và nấm nhưng không thể tiêu diệt được bào tử vi khuẩn.
• Khử trùng ở mức độ thấp: Áp dụng để khử trùng dụng cụ tiếp xúc trực tiếp với chất thải có khả năng lây nhiễm. Mức độ này có thể tiêu diệt các loại vi khuẩn thông thường, một số loại virus và nấm; không thể tiêu diệt được bào tử vi khuẩn.

2. Các phương pháp khử trùng phổ biến hiện nay

Khử trùng có vai trò quan trọng, đảm bảo an toàn cho con người. Đặc biệt trong các lĩnh vực liên quan đến sức khỏe, việc thực hiện các phương pháp khử trùng là công đoạn không thể bỏ qua. Các phương pháp khử trùng ngày càng được phát triển, mang lại kết quả tốt hơn và an toàn hơn.

2.1 Khử trùng bằng sấy nhiệt

Phương pháp sấy sử dụng năng lượng từ nguồn điện hoặc bằng cách đốt than. Nhiệt độ trong buồng sấy sẽ tăng dần lên tới 180 độ C, thời gian sấy trung bình khoảng 15 – 45 phút. Ở nhiệt độ này, các phân tử hữu cơ có thể bị phân hủy, đạt được độ vô trùng tuyệt đối. Tuy nhiên, phương pháp này không áp dụng cho các dụng cụ làm bằng nhựa, cao su hoặc vải dễ cháy.

Khử trùng bằng phương pháp sấy khô

2.2 Phương pháp Pasteur trong tiệt trùng

Phương pháp Pasteur cũng là phương pháp sử dụng nước nóng để khử trùng. Các vật phẩm sẽ được đưa vào nồi hấp chuyên dụng có hệ thống tự động. Hoặc bạn có thể ngâm các dụng cụ cần khử trùng vào nước nóng trên 75 độ C khoảng 30 phút. Để có hiệu quả khử trùng tốt nhất, trước khi ngâm dụng cụ vào nước nóng cần rửa sạch dụng cụ bằng nước và chất tẩy rửa, trong thời gian khử trùng dụng cụ phải được ngâm trong nước.

Phương pháp Pasteur không ảnh hưởng đến đặc tính của dụng cụ; Phương pháp này đơn giản, nhanh chóng và có chi phí vận hành vừa phải. Ngoài ra, nhược điểm của phương pháp này là dụng cụ sau khi lấy ra cần phải sấy khô; Mức độ hiệu quả khó đánh giá và có thể gây bỏng cho người tập.

2.3 Khử trùng bằng phương pháp đun sôi

Đây được coi là phương pháp khử trùng phổ biến, được sử dụng trong nhiều trường hợp với quy trình đơn giản. Tuy nhiên, vi khuẩn, nấm và một số loại virus vẫn có thể tồn tại ở nhiệt độ 100 độ C trong vài giờ. Nếu chỉ đun sôi nước ở áp suất khí quyển sẽ không đạt được hiệu quả khử trùng tốt. Tuy nhiên, trong trường hợp không có đủ thiết bị, hãy đun sôi dụng cụ trong nước ở nhiệt độ 100 độ C trong 30 phút. Nếu cho các hóa chất như NaCl, NaHCO3 hay Natri borax Na2B4O7 vào nước theo tỷ lệ 1 lít nước: 10g hóa chất thì có thể đạt nhiệt độ sôi 105 độ C.

Khử trùng bằng phương pháp đun sôi

2.4 Khử trùng bằng hóa chất

Sử dụng hóa chất để khử trùng là phương pháp phổ biến nhất hiện nay. Tùy thuộc vào độ nhạy cảm của vi sinh vật mà mức độ hiệu quả cũng khác nhau. Hầu hết các loại virus hay vi khuẩn đều rất nhạy cảm với các hóa chất khử trùng, nhưng các sinh vật đơn bào lại kém nhạy cảm hơn nên khả năng khử trùng của chúng thấp hơn. Khi sử dụng phương pháp này, hãy ghi nhớ:

• Lựa chọn hóa chất phù hợp với đối tượng cần khử trùng.
• Không sử dụng hóa chất quá hạn sử dụng
• Trộn hóa chất theo đúng tỷ lệ theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Thời gian tiếp xúc cũng như phương pháp phun khử trùng cần được thực hiện theo đúng tiêu chuẩn. Bởi nồng độ hóa chất cao có thể làm hỏng những vật dụng cần khử trùng. Nếu nồng độ không đạt đủ, hiệu quả khử trùng sẽ giảm.
• Cần trang bị các thiết bị chuyên dụng để đánh giá chính xác nồng độ, liều lượng để pha hóa chất khử trùng đúng cách.

Một số hóa chất được sử dụng để khử trùng

2.5 Khử trùng bằng tia cực tím

Khử trùng bằng tia cực tím là phương pháp sử dụng tia cực tím (UV) để tiêu diệt vi sinh vật. Bước sóng được sử dụng thường nằm trong khoảng 250 – 280nm. Tùy thuộc vào từng loài vi sinh vật gây hại, bước sóng, thời gian chiếu sáng… mà hiệu quả khử trùng sẽ khác nhau. Để hiệu quả hơn, bạn nên lắp đèn cực tím ở các ống dẫn khí để tia cực tím phát ra đều và mạnh, giảm thiểu lây nhiễm.

Phương pháp này thường được sử dụng để thanh lọc không khí và có thể ngăn ngừa, kiểm soát các vi sinh vật gây bệnh. Đèn cực tím thường được lắp đặt trong các phòng sinh thiết, phòng nội soi phế quản, phòng bệnh nhân lao,… Tuy nhiên, bạn cần phải hết sức cẩn thận và làm theo hướng dẫn khi sử dụng phương pháp này do tia cực tím có thể chiếu vào. Màu tím có thể gây bỏng da, bỏng mắt, nguy cơ ung thư da, đục thủy tinh thể…

Khử trùng bằng tia cực tím

3. Cẩn thận khi sử dụng các phương pháp khử trùng

Để các phương pháp khử trùng đạt hiệu quả cao nhất khi sử dụng cần chú ý đến các vấn đề như:

• Lựa chọn phương pháp khử trùng thích hợp cho từng lĩnh vực sử dụng, loại vi sinh vật cần tiêu diệt và chi phí thực hiện.
• Các phương pháp được sử dụng không ảnh hưởng đến tính chất của vật liệu và dụng cụ.
• Đối với mỗi phương pháp, hãy làm theo chính xác hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Không lạm dụng hoặc sử dụng quá nhiều phương pháp khử trùng để tránh ảnh hưởng đến dụng cụ và sức khỏe con người.

Bài viết trên đã giúp mọi người hiểu được những thông tin cơ bản về khử trùng là gì? Những phương pháp khử trùng nào được sử dụng phổ biến hiện nay? Nếu có thắc mắc xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline 0826 010 010 hoặc đọc thêm các bài viết trên vietchem.com.vn để được giải đáp tốt nhất.