Ngộ độc phenol là gì? Cách xử trí an toàn khi bị ngộ độc phenol?

Chu Văn An

Phenol được sử dụng rộng rãi trong đời sống như trong thuốc nhuộm, thuốc sát trùng, thuốc khử trùng… Điều này cũng dẫn đến nguy cơ ngộ độc phenol nếu không được bảo vệ đúng cách. Vậy ngộ độc phenol là gì? Làm thế nào để điều trị ngộ độc phenol? Hãy cùng nhau tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

1. Ngộ độc phenol là gì?

Phenol là chất rắn hoặc tinh thể không có máu, có mùi đặc trưng. Nó được tạo thành từ các nhóm OH liên kết trực tiếp với C trong vòng benzen. Ngoài ra, nó còn có nhiều tên gọi khác như axit carbolic, hydroxybenzen, monohydroxybenzen, benzenol, monophenol,…

Hiện nay, phenol được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau như điều chế nhựa phenol formaldehyde, sản xuất tơ polyamit… Nếu không được xử lý triệt để có thể khiến phenol thải ra môi trường. Điều này ảnh hưởng đến các hệ thống sinh học như cá, khiến con người phải ăn chúng. Ngoài ra còn ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước.

Ngoài ra, phenol dễ bị phân hủy trong không khí, dễ cháy và có tính ăn mòn cao. Nó có thể được hấp thu nhanh chóng qua da và hít vào phổi. Khi cơ thể hấp thụ hợp chất này sẽ liên kết với các chất khác và được đào thải qua nước tiểu nếu hấp thụ với lượng nhỏ. Tuy nhiên, nếu nồng độ lớn sẽ gây ngộ độc phenol, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng con người.

Ngộ độc phenol là gì?

2. Dấu hiệu ngộ độc phenol

Các triệu chứng ngộ độc phenol bao gồm:

– Ngộ độc cấp tính:

• Người bệnh có thể gặp hàng loạt triệu chứng yếu cơ, thở không đều, mất khả năng phối hợp, hôn mê, co giật, ngừng hô hấp…
• Phenol tiếp xúc qua da hoặc do con người hít phải sẽ gây kích ứng cho da, mắt và màng nhầy.

– Ngộ độc mãn tính:

Các triệu chứng vừa phải bao gồm:

• Chán ăn, sụt cân, tiêu chảy, chóng mặt, tiết nhiều nước bọt.
• Nước tiểu chuyển sang màu sẫm.
• Kích thích dạ dày và ruột, tác động đến máu và gan.

Hít phải phenol trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng đến nhiều hệ thống cơ thể như hệ hô hấp, gan, thận, hệ thần kinh trung ương và hệ tim mạch.

Ngộ độc phenol gây co giật

3. Cách xử lý ngộ độc phenol

Tùy từng trường hợp mà cách điều trị ngộ độc phenol khác nhau như sau:

3.1. Khi tiếp xúc với da và mắt

Khi phenol tiếp xúc với da, mắt, vùng tiếp xúc có thể lau bằng polyethylene glycol có thể là PEG 300, PEG 400 (pha loãng để sử dụng tốt hơn). Nếu không có PEG có thể thay thế bằng glycerin. Nếu không có, bạn cần nhanh chóng rửa sạch bằng nhiều nước (tưới bằng vòi sen cường độ cao) trong ít nhất 15 phút. Sau đó, rửa lại bằng xà phòng. Điều này giúp loại bỏ tối đa lượng phenol trên bề mặt chưa được hấp thụ.

Nếu phenol tiếp xúc với mặt bạn, bạn sẽ bị đau dữ dội. Rửa sạch bằng nước sạch cho đến khi xe cấp cứu đến. Nếu đang đeo kính áp tròng, bạn có thể tháo chúng ra một cách nhẹ nhàng để tránh gây tổn thương thêm cho mắt.

Nếu phenol dính vào quần áo, hãy vứt bỏ ngay lập tức. Tuy nhiên, bạn cần phải hết sức cẩn thận, đeo găng tay bảo hộ và bọc thật chặt trong túi nilon. Sau đó yêu cầu nhân viên y tế xử lý đúng cách.

3.2. Khi hít phải phenol

Đưa bệnh nhân ra khỏi khoang chứa phenol ngay lập tức. Nếu có bình oxy, hãy cho bệnh nhân thở và đến bệnh viện ngay.

3.3. Khi nuốt phải phenol

Tuyệt đối không ngoáy họng hoặc ép phenol nôn ra ngoài qua miệng. Đồng thời, không dùng miệng để thở cho nạn nhân mà cần chuyển ngay đến cơ sở y tế.

Hiện chưa có thuốc giải độc đặc hiệu cho phenol, một số biện pháp sau có thể áp dụng tại các cơ sở y tế như:

Nếu người bị ngộ độc phenol tỉnh táo, không có triệu chứng, có phản xạ nôn trớ thì cho một ít than hoạt tính với liều 1 mg/kg (liều thông thường cho người lớn là 60 – 90 g, trẻ em là 25 – 50 g). Bạn có thể uống với nước thơm để trẻ dễ uống than hoạt tính hơn.

Nếu người bị ngộ độc phenol có thể nuốt được thì có thể uống sữa, lòng trắng trứng hoặc dung dịch gelatin.

Điều trị ngộ độc phenol bằng than hoạt tính

Một số phương pháp điều trị tiên tiến có thể áp dụng bao gồm:

• Trong trường hợp suy hô hấp nặng, nạn nhân có thể cần phải bảo vệ đường thở và thở bằng đặt nội khí quản. Nếu điều này là không thể, hãy thực hiện phẫu thuật cắt sụn nhẫn giáp.
• Thận trọng khi điều trị co thắt phế quản bằng thuốc giãn phế quản dạng khí dung.
• Những bệnh nhân hôn mê, hạ huyết áp hoặc đang bị co giật, rối loạn nhịp tim cần được điều trị theo phác đồ hỗ trợ cụ thể.
• Nếu có dấu hiệu sốc hoặc hạ huyết áp, hãy bắt đầu truyền dịch tĩnh mạch.

Trên đây là cách điều trị ngộ độc phenol. Hy vọng bài viết này có thể giúp bạn. Nếu có thắc mắc, bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua thanh trò chuyện bên cạnh.