Quá tải điện là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục

Chu Văn An

Trong thời đại công nghệ phát triển nhanh chóng, nhu cầu sử dụng điện tiếp tục tăng cao kéo theo nhiều thách thức về an toàn điện. Một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất là quá tải điện, xảy ra khi dòng điện vượt quá mức cho phép. Hiện tượng này không chỉ gây ra sự cố về điện mà còn tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ, hư hỏng thiết bị. Bài viết này sẽ cung cấp mọi thứ bạn cần biết về quá tải điện. Qua bài viết dưới đây, hãy cùng KTH ELECTRIC tìm hiểu cách giữ an toàn cho hệ thống điện của bạn nhé!

Quá tải điện là gì?

Quá tải là hiện tượng xảy ra khi cường độ dòng điện vượt quá mức cho phép. Đây là cơ sở để tính cường độ dòng điện (A) và là một trong những nguyên nhân gây ra tai nạn điện. Tình trạng này xảy ra khi nhu cầu điện năng của thiết bị vượt quá công suất định mức của hệ thống điện. Khi xảy ra tình trạng quá tải, thiết bị bảo vệ quá tải (CB) sẽ ngắt nguồn điện để bảo vệ thiết bị khỏi nguy cơ cháy nổ, đoản mạch hoặc cháy dây.

Quá tải điện là gì?

Nguyên nhân gây ra tình trạng quá tải điện?

Một ổ cắm có thể chứa nhiều thiết bị điện

Mọi ổ cắm và mạch điện trong nhà đều có công suất tối đa mà nó có thể xử lý, thường được xác định bằng định mức dòng điện (ampe) và điện áp. Quá tải xảy ra khi có quá nhiều thiết bị được kết nối và tổng dung lượng vượt quá giới hạn này.

Khi nhiều thiết bị chạy đồng thời, nhiệt độ cao có thể xảy ra và làm tăng tổn thất nhiệt từ dây dẫn. Kết quả là điện áp cung cấp cho các thiết bị khác có thể giảm và gây quá tải.

Nếu một thiết bị hoặc hệ thống dây điện gặp trục trặc, chẳng hạn như chập điện, dòng điện lớn có thể chạy đột ngột, gây ra tình trạng quá tải và có thể gây nguy hiểm.

Tải dây dẫn không đủ

Khi sử dụng dây có tiết diện quá nhỏ so với nhu cầu điện của thiết bị được kết nối, dây không thể mang dòng điện cần thiết, dẫn đến quá tải.

Nếu dây dẫn bị hư hỏng hoặc bị oxy hóa, khả năng dẫn điện của nó có thể bị giảm. Tình trạng này gây tổn thất nhiệt, làm tăng nhiệt độ của dây dẫn và làm giảm khả năng dẫn dòng điện, gây quá tải.

>> Xem thêm: CB Chống Va Đập Là Gì? Loại CB chống va đập tốt nhất trên thị trường

Aptomat không đủ khả năng chịu tải

Nếu thiết bị đang hoạt động ở công suất cao hơn công suất tối đa mà Aptomat có thể xử lý thì có thể dẫn đến tình trạng quá tải. Điều này có thể xảy ra do sự cố hoặc khi kết nối một thiết bị mới mà không có kế hoạch trước.

Khi lựa chọn Aptomat, bạn cần xác định chính xác khả năng chịu tải của hệ thống điện và các thiết bị kết nối để lựa chọn loại Aptomat phù hợp. Nếu cầu dao được chọn có công suất tải thấp hơn mức thực sự cần thiết thì nó có thể không đủ mạnh để xử lý dòng điện lớn, dẫn đến quá tải.

Hư hỏng thiết bị điện

Một thiết bị gặp trục trặc có thể bắt đầu tiêu thụ nhiều năng lượng hơn bình thường mà không có lý do rõ ràng. Nếu không được phát hiện kịp thời có thể gây ra tình trạng quá tải hệ thống điện.

Thiết bị hư hỏng có thể gây mất ổn định nguồn điện, bao gồm cả điện áp quá cao hoặc quá thấp. Tình trạng này có thể khiến hệ thống bị quá tải.

Lỗi thiết bị cũng tạo ra tổn thất nhiệt lớn hơn, làm tăng nhiệt độ của hệ thống điện và giảm khả năng dẫn dòng điện, dẫn đến tình trạng quá tải.

Tác hại của quá tải điện

• Thiết bị điện không hoạt động bình thường: Quá tải điện có thể gây ra các sự cố về điện khiến hoạt động thất thường hoặc hư hỏng thiết bị.
• Giảm tuổi thọ thiết bị: Quá tải điện có thể rút ngắn tuổi thọ của thiết bị điện do ứng suất cao hơn trên các bộ phận của nó.
• Tăng hóa đơn tiền điện: Khi sử dụng nhiều thiết bị điện cùng lúc, điện năng sẽ bị tập trung khiến hệ thống điện bị quá tải và hóa đơn tiền điện tăng cao.
• Rủi ro cháy, nổ và đoản mạch: Quá tải điện có thể gây cháy, nổ, đoản mạch và các sự cố về điện khác, đặc biệt nếu sử dụng thiết bị không đúng cách.
• Mất điện: Khi xảy ra tình trạng quá tải, các thiết bị bảo vệ ngắt nguồn điện để bảo vệ hệ thống, gây mất điện tạm thời.
• Tác động đến môi trường: Quá tải điện làm tăng nhu cầu điện, đòi hỏi phải sản xuất thêm năng lượng, dẫn đến tăng lượng khí thải và tác động tiêu cực đến môi trường.

Các cách để ngăn chặn tình trạng quá tải nguồn điện là gì?

• Phân bổ tải điện hợp lý: đảm bảo điện năng tiêu thụ ổn định trong ngày và tránh sử dụng nhiều thiết bị điện lớn cùng lúc. Lên lịch sử dụng các thiết bị như máy giặt, máy sấy và điều hòa không khí vào những thời điểm khác nhau.
• Sử dụng ổ cắm mở rộng: Thay vì sử dụng ổ cắm nhiều lỗ, hãy chọn ổ cắm mở rộng. Ổ cắm mở rộng giúp giảm áp lực lên ổ cắm trên tường và hạn chế tình trạng quá tải, giảm nguy cơ dây dẫn quá nóng và từ đó giảm thiểu khả năng cháy nổ, đặc biệt là trong mùa nóng khi sử dụng nhiều thiết bị cùng lúc.
• Đầu tư vào các thiết bị tiết kiệm năng lượng: Sử dụng các thiết bị có nhãn tiết kiệm năng lượng như bóng đèn LED, điều hòa, tủ lạnh. Những thiết bị này không chỉ giúp giảm quá tải mà còn tiết kiệm tiền điện.
• Kiểm tra hệ thống điện thường xuyên: Kiểm tra hệ thống điện của nhà hoặc văn phòng thường xuyên. Đảm bảo dây dẫn, cầu chì và thiết bị bảo vệ quá dòng hoạt động bình thường và không có vấn đề gì có thể gây quá tải.

Một số thiết bị bảo vệ chống quá tải điện

cầu chì

Cầu chì là một thiết bị bảo vệ dùng để ngắt mạch điện khi dòng điện vượt quá giới hạn quy định. Nó có thể được sử dụng trong cả hệ thống điện gia đình và thương mại. Khi xảy ra sự cố về điện do quá tải hoặc chập mạch khiến dòng điện tăng cao, cầu chì sẽ nổ và cắt đứt mạch điện. Vì khả năng tự hủy này nên cầu chì giúp bảo vệ mạch điện. Sau khi sự cố được giải quyết, cầu chì phải được thay thế bằng cầu chì mới.

aptomat

Cầu dao là sự kết hợp giữa cầu dao và cầu chì có chức năng như một công tắc tự động. Khi phát hiện dòng điện vượt quá mức cho phép (như quá tải, ngắn mạch) nó sẽ cắt mạch điện để bảo vệ các thiết bị điện và ngăn ngừa nguy cơ cháy nổ. Nếu cần, sau khi giải quyết tình trạng quá tải, có thể đặt lại cầu dao bằng cách đóng cầu dao hoặc nhấn nút kích hoạt lại.

Rơle nhiệt

Rơle nhiệt là thiết bị dùng để ngắt mạch điện trong trường hợp xảy ra sự cố quá tải. Nó hoạt động dựa trên nguyên lý giãn nở nhiệt. Rơle nhiệt bảo vệ mạch khỏi quá tải và ngắn mạch bằng cách sử dụng các bộ phận nhiệt. Khi dòng điện vượt quá mức định trước, phần tử nhiệt trong rơle nhanh chóng tăng nhiệt độ và kích hoạt công tắc ngắt mạch điện, ngăn ngừa nguy cơ cháy nổ và bảo vệ hệ thống điện. Điều này giúp giảm thiểu hư hỏng thiết bị và đảm bảo an toàn cho hệ thống.

Hiểu và xử lý tình trạng quá tải điện là rất quan trọng để duy trì sự an toàn và ổn định của hệ thống điện. Trong bối cảnh nhu cầu điện ngày càng tăng và việc xây dựng hạ tầng điện không đồng bộ, việc thực hiện các biện pháp ngăn ngừa, giảm thiểu tình trạng quá tải là vô cùng quan trọng.

Từ việc sử dụng thiết bị tiết kiệm năng lượng đến tối ưu hóa việc sử dụng điện thông qua giáo dục và thay đổi thói quen, chúng ta có thể cùng nhau giảm căng thẳng cho hệ thống điện và bảo vệ môi trường. Đồng thời, đầu tư cải thiện cơ sở hạ tầng điện và áp dụng công nghệ thông minh cũng sẽ tăng hiệu quả và đảm bảo sự ổn định của hệ thống điện trong tương lai.

Quá tải điện không chỉ mang lại rủi ro cho hệ thống điện mà còn ảnh hưởng đến sự an toàn của người sử dụng. Hiểu khái niệm về quá tải điện, nguyên nhân, tác hại của nó và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng để bảo vệ thiết bị và môi trường. Nếu bạn có thắc mắc về giải pháp an toàn điện hoặc cần tư vấn thêm, vui lòng liên hệ với KTH ELECTRIC qua đường dây nóng: 0938 984 282 hoặc (028) 36 36 05 00 để được hỗ trợ nhanh chóng. Bảo vệ an toàn điện là trách nhiệm của mỗi chúng ta!