Sóng viba là gì? Có gây hại cho sức khỏe không?

Chu Văn An

Lò vi sóng còn được gọi với cái tên khác là lò vi sóng. Loại sóng này được sử dụng phổ biến trong lò vi sóng – một thiết bị khá quen thuộc trong các gia đình Việt Nam. Nhưng bạn có hiểu về lò vi sóng? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp những thắc mắc liên quan đến lò vi sóng.

1. Lò vi sóng là gì?

Vi sóng hay còn gọi là vi sóng là một loại sóng điện từ có bước sóng lớn hơn 760nm. Trong phổ điện từ, sóng vi ba nằm giữa sóng hồng ngoại và sóng vô tuyến.

Loại sóng này thường được sử dụng trong thông tin vệ tinh, tàu vũ trụ, tín hiệu điện thoại và mạng không dây. Hoặc được sử dụng trong đời sống hàng ngày như làm vật liệu sấy khô hay chữa bệnh. Ngày nay, lò vi sóng được sử dụng rộng rãi hơn với sự xuất hiện của lò vi sóng.

Lò vi sóng là một ứng dụng điển hình của sóng vi ba. Nhờ bức xạ vi sóng, việc nấu nướng trở nên nhanh chóng và thuận tiện hơn rất nhiều.

Hình 1: Lò vi sóng là gì?

2. Ưu nhược điểm của lò vi sóng

Lò vi sóng hiện đang được nghiên cứu, phát triển nhiều hơn bởi có nhiều ưu điểm hữu ích như:

• Không cần bất kỳ hình thức kết nối cáp nào
• Do tần số hoạt động cao nên chúng có thể mang một lượng lớn thông tin
• Lò vi sóng có thể tạo ra nhiều kênh truy cập riêng biệt
• Nếu tín hiệu có tần số cao hoặc bước sóng ngắn thì cần có ăng-ten nhỏ

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm trên, lò vi sóng cũng có một số nhược điểm cần khắc phục. Đó là:

• Nó sẽ bị xuống cấp do tác động từ bên ngoài như tuyết, mưa, sương mù, chim bay.
• Việc xây dựng tháp phát sóng tốn rất nhiều chi phí.
• Chúng phản chiếu từ các bề mặt phẳng như kim loại và nước
• Nhiễu xạ xung quanh vật rắn
• Đau bụng do bầu không khí

Hình 2: Vi sóng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực

3. Có những loại tần số vi sóng nào?

Các dạng sóng vi sóng thường được biểu diễn dưới dạng tổng của một dải tần số. Với các phương pháp điều chế cụ thể, các dạng sóng này sẽ được chuyển sang các tần số riêng biệt.

Và băng thông là sự khác biệt giữa tín hiệu tần số cao và tần số thấp. Có thể hiểu năng lượng tín hiệu sử dụng là từ 40 MHz – 50 MHz. Dựa vào bước sóng sẽ có các dải con được phân chia.

Cụ thể một số dải tần vi sóng như sau:

3.1. ban nhạc L

Băng tần L có dải sóng trong khoảng 1GHz – 2GHz, khoảng cách truyền dẫn từ 15cm đến 30cm. Ứng dụng chính của loại băng tần này là điện thoại di động, định vị, ứng dụng quân sự… Hay thậm chí là đo độ ẩm đất rừng trong mùa mưa.

3.2. ban nhạc S

Dải sóng băng tần S nằm trong khoảng 2GHz – 4GHz, khoảng cách bước sóng là 7,5cm – 15cm. Loại băng tần này được sử dụng trong mạng không dây, thông tin liên lạc quang học và đèn điều hướng.

3.3. ban nhạc C

Bước sóng của băng tần C sẽ nằm trong khoảng 4GHz – 8GHz, khoảng cách truyền dẫn sẽ nằm trong khoảng 3,75cm – 7,5cm. Loại sóng này có thể xuyên qua mưa, tuyết, bụi bẩn, khói… Chúng được ứng dụng trong công nghệ vô tuyến và viễn thông vô tuyến.

Hình 3: Nhiều loại dải tần tương ứng với nhiều lĩnh vực ứng dụng vi sóng

3.4. ban nhạc X

Băng tần X là loại sóng có chiều dài 8GHz – 12GHz, khoảng cách 25mm – 37,5mm. Chúng được sử dụng rộng rãi trong băng thông rộng, thông tin vệ tinh, truyền thông…

3.5. ban nhạc Ku

Dải tần Ku từ 12GHz đến 18GHz, khoảng cách từ 16,7mm – 25mm. Loại sóng này sẽ được áp dụng vào thông tin vệ tinh để thay đổi năng lượng của xung vi sóng.

3.6. ban nhạc V

Dải sóng của sóng băng tần V dao động từ 50GHz đến 75GHz, với khoảng cách từ 4mm – 6 mm. Dải sóng cũng khác nhau, tần số cao được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

4. Lò vi sóng có hại không?

Tuy có nhiều ưu điểm nhưng mức sóng như vậy cũng khiến nhiều người thắc mắc liệu sóng vi ba có gây hại cho sức khỏe con người hay không? Bởi bất kỳ loại sóng nào cũng có những tác hại nhất định tới sức khỏe con người. Vì vậy, nếu bị tác động nặng nề bởi lò vi sóng sẽ gây tức ngực, ngất xỉu, đau đầu…

Hình 4: Lò vi sóng có hại không?

Nhưng các nhà nghiên cứu đã phát triển và tính toán để ứng dụng vi sóng mà không gây tác hại tới cuộc sống. Một ví dụ điển hình là lò vi sóng. Nhiều người cho rằng lò vi sóng không tốt cho sức khỏe vì chúng phát ra bức xạ. Nhưng có một điểm cần lưu ý là lò vi sóng sử dụng phổ điện từ ở tần số thấp.

Vì vậy, bức xạ vi sóng có năng lượng thấp. Vì năng lượng không đủ nên bức xạ vi sóng cũng không thể biến đổi thực phẩm về mặt hóa học thông qua quá trình ion hóa.

Nếu có nguy hiểm, lò vi sóng có thể gây bỏng và đục thủy tinh thể trong khi nấu vì lượng bức xạ rò rỉ qua các lỗ trên lò. Tuy nhiên, tình trạng này rất hiếm khi xảy ra. Đó là bởi chất lượng của lò vi sóng hiện nay đã rất tốt nhằm hạn chế tối đa những tai nạn có thể xảy ra.

Trong xã hội ngày nay, ngày càng có nhiều nghiên cứu và phát triển về lò vi sóng. Hy vọng những thông tin cơ bản trên sẽ hữu ích với bạn.